मुलांना शिस्त लावताना पालकांनी घ्यावी विशेष काळजी: तज्ज्ञांचा सल्ला

आजच्या स्पर्धात्मक युगात मुलांना शिस्त लावणे आवश्यकच आहे, पण त्यासाठी वापरली जाणारी पद्धत अत्यंत महत्वाची ठरते. अनेक पालक आपल्या मुलांना योग्य वागणुकीची शिकवण देताना राग, ओरड, शिक्षा किंवा नकारात्मक बोलण्याचा अवलंब करतात. पण हीच कृती त्यांच्या मनावर खोल परिणाम करते आणि दीर्घकाळ मानसिक त्रास निर्माण करू शकते, असे मानसोपचार तज्ज्ञ सांगतात.

शिस्त म्हणजे आयुष्य शिस्तबद्ध आणि यशस्वी होण्यासाठी मार्गदर्शक ठरतो. मात्र चुकीच्या पद्धतीने शिस्त लावण्याचा प्रयत्न केला तर मुलांमध्ये भीती, असुरक्षितता आणि पालकांपासून दुरावा निर्माण होतो. त्यामुळे मुलांच्या आत्मविश्वासावर परिणाम होऊन त्यांचा मानसिक विकास अडथळलेला राहतो.

नकारात्मक पद्धतीचा अपाय

अनेक वेळा पालक आपल्या मुलांना शिस्त लावताना “तू काहीच कामाचं नाहीस”, “बघ, अमुक-अमुक किती हुशार आहे” अशा शब्दांचा वापर करतात. हे मुलांच्या मनात नकारात्मकता भरते आणि त्यांचे स्व-आमूल्य घटते. असे मुलं लहान वयातच निराश, चिंताग्रस्त आणि आत्मविश्वास गमावलेली होतात.

सकारात्मक संवादाचे महत्त्व

मुलांना शिस्त लावताना प्रेमाने आणि संयमाने संवाद साधणे आवश्यक आहे. चुकीचे वर्तन केल्यास त्यामागचे कारण समजून घेऊन त्यांना योग्य मार्ग दाखवणे अधिक प्रभावी ठरते. त्यांचे गुण ओळखून त्यांच्यावर विश्वास ठेवणे, त्यांना प्रोत्साहन देणे यामुळे मुलांचा आत्मविश्वास वाढतो आणि ते स्वतःहून शिस्तीचे पालन करतात.

पालकांनी काय करावे?

  • मुलांना ओरडणे, मारणे टाळावे.
  • त्यांच्या चुका समजावून सांगाव्यात.
  • त्यांच्या गुणांना प्रोत्साहन द्यावे.
  • प्रत्येक प्रसंगी त्यांच्याशी शांतपणे संवाद साधावा.
  • त्यांच्या भावना समजून घ्याव्यात.

निष्कर्ष

तज्ज्ञ सांगतात की शिस्त लावण्याचा उद्देश मुलांचे भविष्य उज्वल करणे असावा, त्यांना दाबणे नव्हे. त्यामुळे पालकांनी त्यांच्या वागणुकीत सकारात्मक बदल घडवून आणावा आणि मुलांमध्ये आत्मविश्वास, सुरक्षितता आणि सुसंवादाचे वातावरण निर्माण करावे.

Leave a Comment