“मसूळ आजाराचं उपचार – हृदयाच्या आरोग्यासाठी धोक्याचा खरा उपाय?”

आता केवळ दात आणि मसूळांची काळजी नाही तर हृदयाचे आरोग्य सुध्दा उतावीळ आहे. युरोपियन हार्ट जर्नलमध्ये प्रकाशित एका क्लिनिकल ट्रायलमध्ये जी लक्षात येते ते म्हणजे, मसूळाच्या गंभीर आजाराचं उपचार केल्याने कारोटिड आर्टरी मधील थर स्वतःहून वाढण्याचं प्रमाण कमी होतं, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका कमी होऊ शकतो .

संशोधनातील मुख्य निष्कर्ष

• 135 स्वस्थ व्यक्तींमध्ये randomized control trial मध्ये, ज्या लोकांना गहन मसूळाचे क्लीनिंग (deep cleaning) जसे स्केलिंग आणि रुट प्लानिंग देण्यात आले, त्यांच्यात ऑक्सिडेशन, दाहक पदाथ आणि धमनींची मोटरपणा कमी होईपर्यंत चांगले परिणाम दिसले .
• या बदलांचा परिणाम लाइफस्टाइल उपाय किंवा काही औषधोपचारांसारखाच आहे — जो पारंपरिक कोलेस्टेरॉल मार्गाने होत नाही, तर दाहक प्रक्रिया कमी करुन होत आहे .
• हा अभ्यास एकच स्थानिक केंद्रात (युनिव्हर्सिटी कॉलेज लंडन) झाला आहे आणि सहभागी फक्त मसूळ आजार आहेत, तरीही हा दृष्टीकोन आरोग्य व्यवस्थेत दंतवैद्यकीय काळजीचे महत्त्व अधोरेखित करतो .

मागील अभ्यासांमधील संदर्भ

• हार्वर्ड हेल्थ वार्तापत्रानुसार, मसूळाचा आजार असलेल्या लोकांना दोन ते तीन पट अधिक हृदयविकाराचा धोका असतो. कारण, दाहक प्रक्रिया आणखी रक्तवाहिन्यांवर परिणाम करते .
• नॉन‑सर्जिकल पेरिओडॉन्टल थेरपी (उदा. स्केल व रुट प्लानिंग) केल्यानंतर C‑रिएक्टिव्ह प्रोटीन (CRP), फिब्रिनोजेन आणि श्वेत रक्ताणुंचे प्रमाण कमी होतं — हे अध्ययन PubMed मध्ये स्पष्ट दिसून येते .
• आणखी एक मेटा‑विश्लेषण असे दर्शविते की, परिओडॉन्टल उपचार CRP, IL‑6, TNF‑α आणि फिब्रिनोजेन या दाहक बायोमार्करवर सकारात्मक परिणाम करतात .

वैज्ञानिक ताळमेळ

• दाहक प्रक्रिया (inflammation) म्हणजे इम्यून प्रतिक्रियेचा दीर्घकाळापर्यंत चालणारा प्रवास — जो अ‍ॅथेरोस्क्लेरोसिस आणि धमनीयातील समस्या निर्माण करतो .
• दांतांमधील जीवाणू रक्तप्रवाहात प्रवेश करतात आणि धमनींवर थर निर्माण होतो, ज्यामुळे मधल्या रक्तवाहिन्यांचा व्यास कमी होतो (atherosclerosis) .

प्रत्यक्ष उपाय आणि शिफारसी

• दररोज दात ब्रश करणे (किमान 2 मिनिटे, दिवसाला दोन वेळा) आणि फ्लॉसिंग हे दाहक प्रक्रिया कमी करायला मदत करतात .
• डॉक्टराकडून (दंतवैद्य) दर वर्षी किंवा आवश्यकतेनुसार गहन क्लीनिंग (स्केल आणि रुट प्लानिंग) करून घेणे अत्यंत उपयुक्त आहे .
• हे केवळ दंतस्वास्थ्य टिकवण्यासाठी नाही तर हृदयविकाराचा धोका कमी करण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण उपाय ठरू शकतो.

निष्कर्ष

मसूळ आजाराचा उपचार फक्त तोंडाची काळजी नाही, तर हृदयाची व रक्‍तवाहिन्यांची काळजीही आहे. युरोपियन हार्ट जर्नलच्या ट्रायलच्या निष्कर्षानुसार आणि विविध इतर अभ्यासांनुसार, मसूळामधील दाहक घटक कमी होणे हृदयविकाराचे जोखमी कमी करणारा एक प्रभावी मार्ग असू शकतो.
तुमची दातांची काळजी घ्या, हृदयाची काळजी स्वतःहून घ्या — चांगले जीवन टिकवा.