आपली किडनी म्हणजे शरीरातील ‘फिल्टर’. ती रक्त शुद्ध ठेवते, विषारी द्रव्ये बाहेर टाकते आणि शरीरातील पाण्याचे संतुलन राखते. मात्र आपल्या काही चुकीच्या दैनंदिन सवयी किडनीच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम करू शकतात. अलीकडेच तज्ज्ञांनी आणि विविध आरोग्य संस्थांनी किडनीसाठी हानिकारक ठरू शकणाऱ्या ७ सवयींचा उल्लेख केला आहे. या सवयी वेळेवर बदलल्या नाहीत तर किडनी फेल होण्याचा धोका देखील संभवतो.
1. जास्त मिठाचे सेवन
WHO च्या मते, दररोज ५ ग्रॅमपेक्षा जास्त मीठ खाणे आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. अतिमिठामुळे रक्तदाब वाढतो आणि त्यामुळे किडनीवर अतिरिक्त ताण येतो. यामुळे किडनी स्टोन किंवा किडनी फेल होण्याचा धोका वाढतो.
2. धूम्रपानाची सवय
धूम्रपान केल्याने किडनीत रक्तपुरवठा कमी होतो. त्यामुळे किडनीच्या पेशींना नुकसान पोहोचते. संशोधनानुसार, धूम्रपान करणाऱ्यांमध्ये किडनी फेल होण्याचा धोका ३०% ने वाढतो.
3. डाएट किंवा कोल्ड ड्रिंक्सचे अतिसेवन
कोल्ड ड्रिंक्समध्ये आढळणारे फॉस्फेट अ‍ॅडिटीव्ह्ज किडनीवर ताण टाकतात. विशेषतः डाएट कोकसारख्या ड्रिंक्स नियमित घेतल्यास किडनी फेल होण्याचा धोका दुपटीने वाढतो.
4. कमी पाणी पिणे
अपुरे पाणी प्यायल्याने किडनी योग्यप्रकारे टॉक्सिन्स फिल्टर करू शकत नाही. त्यामुळे युरीनमध्ये क्रिएटिनिन, युरिया वाढतो आणि किडनी स्टोन होण्याचा धोका निर्माण होतो.
5. जास्त प्रोटीनयुक्त आहार
प्रोटीन हे शरीरासाठी आवश्यक असले तरी त्याचे अति प्रमाण (विशेषतः अंडे, मांस, बीन्स, नट्स) किडनीला फिल्टर करण्यासाठी जास्त काम करावे लागते. दीर्घकालीन उच्च प्रोटीन डाएटमुळे किडनी हानी होऊ शकते.
6. वेदनाशामक गोळ्यांचा अति वापर
इबुप्रोफेन, डायक्लोफेनेकसारख्या NSAIDs गोळ्यांचा वारंवार वापर किडनीच्या नलिकांवर परिणाम करतो. त्यामुळे रक्तप्रवाह कमी होतो आणि किडनी डॅमेज होण्याची शक्यता वाढते.
7. अति व्यायाम आणि शरीरावर ताण
खूप तीव्र व्यायामामुळे ‘रॅब्डोमायोलायसिस’ होतो – ज्यामध्ये मसल पेशी तुटून त्यांच्या विषारी घटकांनी किडनीवर भार टाकतो. यामुळे किडनी फेल होण्याची शक्यता निर्माण होते.
महत्वाचे संदर्भ आणि आकडेवारी:
- WHO नुसार, दरवर्षी जवळपास 8.5 लाख लोक किडनी विकारांमुळे मृत्युमुखी पडतात.
- National Kidney Foundation च्या अहवालानुसार, भारतात सध्या १ कोटीहून अधिक लोकांना क्रॉनिक किडनी डिजीज आहे.
- WebMD आणि TOI मधील आरोग्य लेखांनुसार, वरील सवयी मुख्य जबाबदार आहेत.
निष्कर्ष: आपल्या लहानसहान सवयी किडनीच्या आरोग्यावर मोठा परिणाम करू शकतात. योग्य आहार, पाणी पिण्याची सवय, आणि वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय औषध टाळणे ही आरोग्य राखण्यासाठी अत्यावश्यक पावले आहेत.
किडनी आरोग्याविषयी आपलं मत किंवा अनुभव काय आहे? खाली कमेंटमध्ये नक्की सांगा आणि हा लेख आपल्या कुटुंबीयांपर्यंत शेअर करा!