आरोग्य विभागाच्या अधिकारी मोठ्या प्रमाणावर डेंग्यूच्या रुग्णांची संख्या कमी झाल्याचा दावा करत असतानाही, हरियाणामध्ये डेंग्यूच्या नवीन रुग्णांच्या संख्येत लक्षणीय वाढ झालेली आहे, जी गेल्या वर्षाच्या तुलनेत जास्त आहे. या वाढत्या प्रकोपामुळे आरोग्य विभागाला अतिरिक्त प्रतिबंधात्मक उपाययोजना करण्याची आवश्यकता भासली आहे.
प्रमुख जिल्ह्यांमध्ये डेंग्यूचा वाढता प्रकोप
पंचकुला हे जिल्हे डेंग्यूने सर्वाधिक प्रभावित झालेले आहे, त्यानंतर हिसार, गुरुग्राम, कुरुक्षेत्र, कर्नाल, रेवारी, सोनीपत आणि फरीदाबाद हे जिल्हे आले आहेत. विशेषतः जीटी रोड पट्टीवर असलेल्या जिल्ह्यांमध्ये डेंग्यूचे रुग्ण लक्षणीय प्रमाणात वाढले आहेत, ज्यामुळे हिसार आणि पंचकुला या ठिकाणी डेंग्यूचे हॉटस्पॉट बनले आहेत. या प्रकोपामुळे काही रुग्णांचा मृत्यू देखील झाला आहे, ज्यात हिसार येथील अग्रोहा मेडिकल कॉलेजमधील एका तरुण रुग्णाचा समावेश आहे.
या चिंताजनक परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी, हरियाणा आरोग्य विभागाने त्याच्या उपाययोजना वाढवल्या आहेत. आरोग्य विभागाने घराघरात तपासणी केली असून 30 ऑक्टोबर 2024 पर्यंत 35.6 दशलक्ष घरांचा दौरा केला असून, 1.8 लाख घरांमध्ये डेंग्यूचे लार्वा आढळले आहेत. धुर फवारणी आणि जलाशयांमध्ये गॅम्बुसिया मासे सोडण्यासारख्या उपाययोजना केल्या जात आहेत.
डेंग्यूचे सांख्यिकी: वार्षिक सारांश
हरियाणामध्ये डेंग्यूचे रुग्ण वर्षभरात वेगवेगळ्या प्रमाणात असतात. गेल्या दशकातील सर्वाधिक डेंग्यूचे रुग्ण 2021 मध्ये 11,836 होते, त्यानंतर 2022 मध्ये 8,996 आणि 2023 मध्ये 8,081 रुग्ण नोंदवले गेले. 2024 मध्ये, आतापर्यंत 327 रुग्णांची पुष्टी झाली आहे, त्यात चार मृत्यू नोंदवले गेले आहेत, तरी आरोग्य अधिकाऱ्यांचा असा अंदाज आहे की मृत्यूची संख्या प्रत्यक्षात अधिक असू शकते, कारण अनेक रुग्ण प्रायव्हेट रुग्णालयांमध्ये उपचार घेतात आणि ते सरकारला माहिती देत नाहीत. राज्यात मृत्यूचे प्रमाण 2016 पासून कमी झाले आहे.
सार्वजनिक आरोग्याच्या आव्हानांचा आणि संसाधनांचा तुटवडा
आरोग्य विभागाच्या प्रयत्नांना अनेक आव्हाने तोंड देत आहेत. अनेक रहिवासी प्रायव्हेट रुग्णालये आणि लॅब्स वापरणे पसंत करतात, ज्यामुळे रुग्णांची संख्या कमी दाखवली जात आहे. याव्यतिरिक्त, अनेक ठिकाणी स्वच्छतेचा अभाव आणि डेंग्यूच्या मच्छरांच्या प्रजनन स्थळांचा वाढलेला प्रसार एक मोठे आव्हान आहे. कर्नाल येथील सोणिया शर्मा आणि आदित्य भारद्वाज यांनी या समस्यांबद्दल तक्रार केली आहे, ज्यात गटारी सफाई आणि कचरा संकलनाचे अपयश समाविष्ट आहे.
आरोग्य विभागातील प्रमुख पदे अनेक महिन्यांपासून रिक्त आहेत, ज्यामुळे आरोग्य सेवा व्यवस्थापनावर नकारात्मक परिणाम झाला आहे. सिव्हिल सर्जन आणि प्रिंसिपल मेडिकल ऑफिसर (PMO) पदे महिनोंपासून रिक्त आहेत, ज्यामुळे डेंग्यूच्या प्रकोपाला तोंड देण्यास अडचण येत आहे.
आरोग्य अधिकाऱ्यांची उपाययोजना
डेंग्यूच्या रुग्णांची संख्या वाढत असल्यामुळे आरोग्य अधिकाऱ्यांनी एकाधिक उपाययोजना घेतल्या आहेत. यामध्ये तात्काळ ताप तपासणी, जलाशयांमध्ये लार्वीसाठी कीटकनाशक फवारणी, आणि मच्छर नियंत्रण कार्यक्रमांचा समावेश आहे. दिल्ली नगर निगम (MCD) आणि इतर स्थानिक प्राधिकरण मच्छरांच्या प्रजनन स्थळांचे व्यवस्थापन आणि त्यांचे नियंत्रण करण्यासाठी काम करत आहेत.
बीजेपी आमदार जगमोहन आनंद यांनी नुकतीच आरोग्य अधिकाऱ्यांसोबत बैठक घेतली, ज्यामध्ये डेंग्यूच्या वाढत्या प्रकोपाची आणि रिक्त आरोग्य विभागाच्या पदांची चर्चा केली. आमदारांनी मुख्यमंत्री नायब सैनी यांना या पदांची माहिती देण्याचे आश्वासन दिले, जे आगामी छट पूजा उत्सवासाठी कर्नाल येणार आहेत.
दिल्लीतील परिस्थिती
हरियाणाच्या शेजारी असलेल्या दिल्लीमध्ये देखील डेंग्यूचा प्रकोप वाढला आहे. 2 नोव्हेंबर 2024 पर्यंत दिल्लीमध्ये 4,061 डेंग्यूचे रुग्ण नोंदवले गेले आहेत, त्यात ऑक्टोबर महिन्यात 2,431 रुग्णांचा समावेश आहे. दिल्ली म्युनिसिपल कार्पोरेशन (MCD) ने चेतावणी दिली आहे की तापमान कमी झाल्यामुळे मच्छर घरांमध्ये आश्रय घेऊ शकतात, ज्यामुळे पुढील काही आठवड्यांत डेंग्यूचा प्रकोप वाढू शकतो. त्यांनी नागरिकांना मच्छरांच्या प्रजनन ठिकाणांचे व्यवस्थापन करण्याची विनंती केली आहे.
हरियाणा आणि दिल्लीमध्ये डेंग्यूच्या प्रकोपाचा वाढता प्रपंच दर्शवितो की, सार्वजनिक आरोग्याच्या दृष्टीने मच्छरजन्य रोग एक मोठे आव्हान आहे. मच्छरांच्या प्रजनन स्थळांचे नियंत्रण, योग्य आणि वेळेवर अहवाल सादर करणे, तसेच संसाधनांची योग्य वापर यासाठी सरकारच्या हस्तक्षेपासोबतच समाजाच्या सक्रिय सहभागाची आवश्यकता आहे. यासाठी नगरपालिका व्यवस्थापन आणि सार्वजनिक जागरूकतेची आवश्यकता आहे, ज्यामुळे या रोगांचा प्रकोप कमी केला जाऊ शकेल.
- Dashavatar Box Office: ‘सैराट’, ‘नटसम्राट’, ‘वेड’चा रेकॉर्ड मोडणार का दिलीप प्रभावळकरांचा चित्रपट?
दिलीप प्रभावळकरांचा दशावतार चित्रपट बॉक्स ऑफिसवर जोरदार कमाई करत आहे. ‘सैराट’, ‘बाईपण भारी देवा’, ‘वेड’, ‘नटसम्राट’ यांसारख्या सर्वाधिक कमाई करणाऱ्या मराठी चित्रपटांचे विक्रम तोडणार का? जाणून घ्या टॉप मराठी हिट्सची यादी. - चंदन आणि बेसनचा फेस मास्क: टॅनिंग घालवून चेहऱ्याला देईल नैसर्गिक ग्लोचंदन आणि बेसन वापरून बनवलेला फेस मास्क चेहऱ्यावरील टॅनिंग कमी करून त्वचेला नैसर्गिक उजाळा देतो. जाणून घ्या सोपा घरगुती उपाय.
- ITR Filing 2025: आयकर रिटर्न भरण्याची अंतिम तारीख वाढली, करदात्यांना मोठा दिलासाआयकर विभागाने करदात्यांना मोठा दिलासा दिला आहे. ITR दाखल करण्याची अंतिम तारीख वाढवून 16 सप्टेंबर 2025 करण्यात आली आहे. पोर्टलवरील तांत्रिक अडचणी लक्षात घेऊन हा निर्णय घेण्यात आला आहे.
- पुरण न वाटता बनवा टम्म, गुबगुबीत आणि मऊसर पुरणपोळी – नवशिक्यांसाठी सोप्या टिप्सपुरण वाटण्याची गरज नाही! या सोप्या टिप्स वापरून तुम्हीही बनवा गुबगुबीत, टम्म फुलणारी आणि मऊसर पुरणपोळी. नवशिक्यांसाठी परफेक्ट पद्धत.
- चहाला साखरेऐवजी घाला हे 5 नैसर्गिक पदार्थ, चहा बनेल हेल्दी व नैसर्गिक गोडसाखरेशिवायही चहा गोड आणि आरोग्यदायी बनू शकतो. जाणून घ्या साखरेऐवजी वापरता येणारे 5 नैसर्गिक पर्याय जे चहाला चव देतील आणि तुमचं आरोग्यही टिकवतील.
