जगाला अधिक चांगल्या हरित तंत्रज्ञानाची गरज का आहे?

green-technology-renewable-future-2025

जसजशी जगातील ऊर्जा मागणी वाढते आणि हवामान बदलाशी संबंधित संकटे गडद होत जातात, तसतशी आपल्याला केवळ अक्षय ऊर्जेच्या स्त्रोतांमध्ये गुंतवणूक न करता, अधिक कार्यक्षम, शाश्वत आणि वैविध्यपूर्ण हरित तंत्रज्ञान विकसित करण्याची निकड भासते आहे.

सिलिकॉन फोटोव्होल्टेइक्स (Solar Panels):
सध्या सर्वाधिक वापरली जाणारी हरित ऊर्जा प्रणाली म्हणजे सौर पॅनल्स. बेल लॅब्स (U.S. Bell Laboratories) यांनी १९५४ मध्ये ही तंत्रज्ञान विकसित केले. सौर पॅनल्सच्या कार्यक्षमतेत गेल्या काही दशकांत मोठ्या प्रमाणावर वाढ झाली आहे. उत्पादन खर्चही घटल्यामुळे, ही तंत्रज्ञान जागतिक स्तरावर वेगाने स्वीकारली जात आहे. मात्र, यापुढे फक्त सौर ऊर्जा पुरेशी ठरणार नाही, हे आता स्पष्ट होत आहे.

हरित हायड्रोजनचे महत्त्व:
सिलिकॉन पॅनल्सच्या मर्यादांमुळे व पर्यावरणीय बाबींचा विचार करता, हरित हायड्रोजन (Green Hydrogen) सारख्या नवीन पर्यायांकडे जग वळत आहे. सौर अथवा पवन ऊर्जेद्वारे पाण्याचे इलेक्ट्रोलिसिस करून मिळणाऱ्या हायड्रोजनमध्ये भविष्यातील इंधन बनण्याची क्षमता आहे. हा इंधन ऊर्जेचा चांगला स्रोत असला तरी उत्पादन प्रक्रिया खर्चिक आहे आणि त्यासाठी कार्यक्षम तंत्रज्ञानाची आवश्यकता आहे.

युरोपचे ‘Renewable Fuels of Non-Biological Origin’ (RFNBO) धोरण:
युरोपमध्ये सध्या RFNBO (बायोमासशिवाय मिळणारी हरित इंधने) तंत्रज्ञान विकसित केले जात आहे. यात जीवाश्म इंधनावर आधारित उद्योगांपासून दूर जाऊन, स्वच्छ इंधनाच्या दिशेने पुढाकार घेतला जात आहे.

हरित तंत्रज्ञानाचा पुढील टप्पा:
फक्त नव्या स्रोतांकडे वळण्याऐवजी, उपलब्ध हरित तंत्रज्ञान अधिक सक्षम व कार्यक्षम बनवण्यावर लक्ष केंद्रीत करणे गरजेचे आहे. यात सौर पॅनल्सच्या कार्यक्षमतेत वाढ, हरित हायड्रोजनचे उत्पादन खर्च कमी करणे, तसेच कार्बन कॅप्चर तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवणे या बाबी महत्त्वाच्या आहेत.

निष्कर्ष:
सतत वाढणाऱ्या ऊर्जा मागणीच्या पार्श्वभूमीवर, विविध देशांनी एकत्र येऊन स्मार्ट, स्वस्त आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जा पर्यायांमध्ये गुंतवणूक करणे अत्यावश्यक झाले आहे. हीच वेळ आहे ज्या वेळी जागतिक स्तरावर मोठ्या हरित ऊर्जा क्रांतीसाठी पुढाकार घेणे आवश्यक आहे.