गर्मीच्या वेळी गाडीमध्ये पाण्याची बाटली ठेवणे अनेकांना सवय असते. पण तिथेून बाहेर आलेलं पाणी पिण्याचं सुरक्षित आहे का? तज्ञांचा सल्ला लक्षात घेऊन आपण पाहूयात, का हे टाळणंच शहाणपण ठरू शकतं.
1. तापमानामुळे प्लास्टिकमधून रसायन लीक होणं
- रसायनांचे प्रवेश — गाडीतील उत्कंठित उष्णता प्लास्टिक बाटलीमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या BPA (Bisphenol A), antimony, phthalates सारखी केमिकल्स पाण्यात मिसळू शकतात. या रसायनांना एंडोक्राइन डिसरप्टर्स म्हटलं जातं, जे हार्मोनल बिघाड, पाचन समस्या, तंत्रिका‑संबंधी समस्या निर्माण करतात.
- मायक्रोप्लास्टिकचे प्रमाण वाढतं — उष्णतेने प्लास्टिक मोडतं, ज्यामुळे पिण्यात आउनारे सूक्ष्म प्लास्टिक कण शरीरात शिरू शकतात.
2. उष्णतेमुळे जीवाणूंचा वाढ—गर्मीचा वाहक
- जीवाणू वाढ — बाटली उघडलेली असल्यास तोंडातलं जीवाणू पाण्यात मिसळतात. गाडीची उष्णता हे ‘जीवाणू वाढीचं आदर्श वातावरण’ बनवते.
- बायोफिल्म निर्माण — आतल्या बाजूला चिकटणारी फिल्म (biofilm) तयार होते, जी स्वच्छ करण्यास अवघड असते आणि पुनर्वापर करताना जीवाणूंची संख्या वाढवते.
3. दीर्घकालीन धोके
- पुरुषونوवरील परिणाम — प्रयोगात्मक अभ्यासात गरम बाटलीतील पाणी पिणाऱ्या चाचणी प्राण्यांमध्ये टेस्टोस्टेरोन कमी, वीर्यसंख्या कमी, रक्तातील सुषुप्त तणाव आणि जळजळ वाढलेली आढळली.
- इतर समस्या — हृदयरोग, कर्करोग, अस्थमा, प्रजननविषयक ताण यांचे धोके वाढू शकतात.
“एक्शन प्लॅन” – सुरक्षित हायड्रेशन टिप्स
उपाय तपशील गाडीतील बाटली उष्णतेपासून दूर ठेवा इन्सुलेटेड वा थंड ठेवणारी स्टील/ग्लास बाटली वापरा; छायेत ठेवा. एकदा ओघैल्यानंतर बाटली पटकन संपवा उघडल्यावर पाणी पटकन संपवा; परत पिऊ नका. बाॅतल्या साफ‑सफाईची काळजी घ्या झाकण घालून ठेवा; आवर्जून गरम पाण्याने स्वच्छ करा. पारंपारिक बाटलीऐवजी सुरक्षित पर्याय वापरा स्टेनलेस स्टील किंवा कांच बाटली सुरक्षित आणि पर्यावरण‑स्नेही. वादातील गंध वा चव लक्षात घ्या प्लास्टिक चव, ग्लास तरळ किंवा दुर्गंधी आला की नका पिणेच उत्तम.