केंद्र सरकारचा महत्त्वपूर्ण निर्णय:
केंद्र सरकारने आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी एक दिलासादायक निर्णय घेतला आहे. आता सरकारी कर्मचारी वैयक्तिक कारणांसाठी, विशेषतः आपल्या वृद्ध आई-वडिलांची सेवा करण्यासाठी, ३० दिवसांपर्यंतची रजा घेऊ शकतात. ही घोषणा केंद्रीय कार्मिक राज्यमंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह यांनी नुकतीच राज्यसभेत केली.
ही रजा नेमकी कोणत्या प्रकारची आहे?
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की ही कोणतीही नवीन रजा नाही, तर कर्मचाऱ्यांना आधीपासूनच त्यांच्या सेवा नियमांतर्गत दिल्या जाणाऱ्या हक्काच्या रजांचा (Earned Leave) उपयोग करून ही सुविधा दिली जात आहे. म्हणजेच, कर्मचारी आता या हक्काच्या रजेचा वापर आपल्या वृद्ध पालकांची काळजी घेण्यासाठी करू शकतात.
रजेच्या संकलनाची आणि वापराची पद्धत:
- केंद्र सरकारच्या नियमानुसार, प्रत्येक वर्षी १ जानेवारी आणि १ जुलै रोजी हक्काच्या रजा जमा केल्या जातात.
- कर्मचारी ही रजा वैयक्तिक कारणांसाठी किंवा कौटुंबिक जबाबदाऱ्या पूर्ण करण्यासाठी वापरू शकतात.
- एकूण हक्काच्या रजा एका वर्षात ३० दिवसांपर्यंत वापरण्याची परवानगी आहे.
- काही रजा विशेष स्वरूपाच्या असल्यामुळे त्या रजा खात्यातून वजा केल्या जात नाहीत, जसे की मातृत्व रजा किंवा कर्तव्य रजा.
सरकारच्या निर्णयाचा फायदा कोणाला?
या निर्णयाचा फायदा लाखो केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांना होणार आहे, जे आपल्या कौटुंबिक जबाबदाऱ्या आणि वृद्ध आई-वडिलांची सेवा यामध्ये योग्य समतोल राखू इच्छितात. अनेक कर्मचाऱ्यांना आपली वैयक्तिक आणि व्यावसायिक जबाबदाऱ्या सांभाळताना अडचणी येतात, अशावेळी ही सुविधा एक सकारात्मक पाऊल ठरते.
डॉ. जितेंद्र सिंह यांचे विधान:
राज्यसभेत एका प्रश्नाला उत्तर देताना मंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह म्हणाले की,
“केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या वृद्ध पालकांची सेवा करण्यासाठी त्यांच्या हक्काच्या रजांचा वापर करण्याची मुभा आधीपासूनच आहे. सरकारच्या धोरणानुसार ही स्पष्टता देणे गरजेचे होते.”
या निर्णयामागील सामाजिक भान:
वृद्ध आई-वडिलांची काळजी घेणे हे भारतीय संस्कृतीचा मूलभूत भाग आहे. केंद्र सरकारने या भावनेला समजून घेत कर्मचाऱ्यांना अधिकृतपणे ही रजा वापरण्याची मुभा दिली आहे, जेणेकरून कोणीही रजा घेण्याच्या निर्णयात गोंधळून जाऊ नये.
निष्कर्ष:
हा निर्णय केवळ रजेबाबत स्पष्टता देणारा नाही, तर एक कौटुंबिक मूल्यांची जपणूक करणारा धोरणात्मक बदल आहे. आता केंद्र सरकारी कर्मचारी कोणत्याही शंका न ठेवता आपल्या वृद्ध आई-वडिलांची सेवा करण्यासाठी हक्काच्या रजांचा उपयोग करू शकतात.