वर्षा बंगला: मुख्यमंत्र्यांचा निवासस्थान म्हणून उपयोग सुरुवातीला नव्हता, महाराष्ट्राच्या राजकारणातील ऐतिहासिक शासकीय निवासस्थान

by

महाराष्ट्राच्या राजकारणात महत्त्वाची भूमिका बजावणारी वास्तू म्हणजे ‘वर्षा बंगला’. मुंबईतील शासकीय निवासस्थान असलेल्या या बंगल्याला राज्याच्या महत्त्वाच्या निर्णयांशी संबंधित असलेल्या अनेक घटनांचा साक्षीदार म्हणून ओळखले जाते. परंतु, ‘वर्षा’ हे नाव आणि या बंगल्याचा मुख्यमंत्र्यांचा निवासस्थान म्हणून उपयोग सुरुवातीला नव्हता. याचे बदललेले नामकरण आणि इतिहास एका महत्त्वपूर्ण द्रष्टा नेत्याच्या जिव्हाळ्याशी संबंधित आहे.

वसंतराव नाईक आणि ‘वर्षा’चे नामकरण


१९५६ मध्ये वसंतराव नाईक महाराष्ट्राचे कृषिमंत्री झाले आणि त्यांना दिलेला ‘डग बीगन’ नावाचा बंगला हे त्यांच्या जीवनातील एक महत्त्वाचे ठिकाण ठरले. साध्या पण घरगुती वातावरणामुळे नाईक यांना या बंगल्यात एक आपलेपणाची भावना होती. ७ नोव्हेंबर १९५६ रोजी, नाईक यांनी या बंगल्याचे नामकरण ‘वर्षा’ असे केले. याचे कारण म्हणजे नाईक यांना पावसाचा आणि शेतीचा जिव्हाळा होता. बंगल्याच्या आवारात त्यांनी आंबा, लिंब, सुपारी अशी बरीच झाडं लावली, जे त्याच्या निसर्गाशी असलेल्या जिव्हाळ्याचे प्रतीक होते.

मुख्यमंत्र्यांच्या निवासस्थानाचा दर्जा


१९६३ मध्ये दादासाहेब कन्नमवार यांच्या आकस्मिक निधनानंतर, वसंतराव नाईक महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री झाले. त्यानंतर, ‘वर्षा’ बंगल्याला मुख्यमंत्र्यांच्या निवासस्थान म्हणून ओळख मिळाली. नाईक यांच्या पत्नी वत्सलाबाई यांनी या बंगल्याशी असलेल्या आपुलकीचे व्यक्तिमत्त्व व्यक्त करत, ‘वर्षा’चं स्थान महत्त्वपूर्ण ठरवले.

वर्षा बंगला: एक ऐतिहासिक केंद्र


वर्षा बंगला हे १९ वर्षांपर्यंत नाईक यांचे मुख्य वास्तव्य ठरले आणि त्यावेळी तसेच त्यानंतरही, महाराष्ट्राच्या राजकारणातील एक अत्यंत महत्त्वाचे पॉवर सेंटर बनले. या बंगल्याचे महत्त्व आजही कायम आहे आणि ते महाराष्ट्रातील मुख्यमंत्र्यांच्या निवासस्थान म्हणून ओळखले जाते.

वर्षा बंगला, ज्याच्याशी वसंतराव नाईक यांचा गहिरा नातेसंबंध आहे, महाराष्ट्राच्या राजकारणाच्या इतिहासाचा अविभाज्य भाग आहे. आजही, ‘वर्षा’ हे नाव शासकीय निवासस्थान म्हणून आपल्या स्थानमहत्त्वामुळे चिरकाल टिकले आहे.

Leave a Comment