umed-mall-mahila-bachat-gat-vikri-yojana
मुंबई: ग्रामीण भागातील महिला बचत गटांच्या उत्पादने आता थेट बाजारपेठेत विक्रीसाठी उपलब्ध होणार आहेत. महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण जीवनोन्नती अभियान (उमेद) अंतर्गत, राज्यातील १० जिल्ह्यांमध्ये ‘उमेद मॉल’ सुरु करण्यात येणार आहेत. यासाठी राज्य मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत नुकतीच मान्यता देण्यात आली आहे.
या योजनेंतर्गत एकूण १० कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली असून, प्रत्येक जिल्ह्यात एक ‘उमेद मॉल’ उभारण्यात येणार आहे. या मॉल्समध्ये महिला बचत गटांच्या हस्तनिर्मित वस्तूंना स्थान मिळेल. यामध्ये खाद्यपदार्थ, हस्तकला वस्तू, गृहसजावट साहित्य आणि अनेक पारंपरिक उत्पादने विक्रीसाठी उपलब्ध असतील.
मंत्रालयाच्या प्रसिद्धी पत्रकानुसार, महिलांना संवाद कौशल्ये, विक्री धोरणे आणि उत्पादन सादरीकरणाबाबत विशेष प्रशिक्षण दिले जाणार आहे. यामुळे महिला उद्योजकतेला चालना मिळेल आणि ग्रामीण भागातील अर्थव्यवस्थेला बळकटी मिळणार आहे.
उमेद मॉलच्या माध्यमातून एकाच ठिकाणी विविध जिल्ह्यांतील दर्जेदार उत्पादने ग्राहकांपर्यंत पोहोचतील. ग्राहकांना योग्य दरात आणि दर्जेदार उत्पादने उपलब्ध होतील, तसेच महिला बचत गटांना थेट उत्पन्न मिळण्यास मदत होईल.
राज्यात १३२९ ठिकाणी सुरू असलेल्या ई-नाम योजना देखील या विक्री व्यवस्थेला पूरक ठरणार असून, ऑनलाइन मार्केटिंगचा वापर करून राज्यभरातील ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्याचा उद्देश आहे.
उमेद मॉल म्हणजे काय?
“उमेद मॉल” हे महाराष्ट्र सरकारच्या महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण जीवनोन्नती अभियान (UMED – MSRLM) अंतर्गत राबवण्यात येणारे एक विशेष उपक्रम आहे. या उपक्रमाचा उद्देश ग्रामीण भागातील महिला बचत गटांनी तयार केलेल्या उत्पादने थेट बाजारात विक्रीसाठी उपलब्ध करून देणे आहे, जेणेकरून त्यांना स्थिर उत्पन्न आणि व्यापक ग्राहकवर्ग मिळू शकेल.
उमेद मॉलचे मुख्य वैशिष्ट्ये:
- महिला उत्पादकांसाठी विक्रीचं व्यासपीठ:
- गावागावातील महिला बचत गटांनी तयार केलेल्या हस्तकला, खाद्यपदार्थ, वस्त्रनिर्मिती, गृहसजावट आदी वस्तू येथे विक्रीस ठेवण्यात येणार आहेत.
- राज्यभरात १० जिल्ह्यांमध्ये सुरूवात:
- या योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात १० जिल्ह्यांमध्ये उमेद मॉल सुरू केले जाणार आहेत.
- प्रत्येक मॉलसाठी स्वतंत्र ठिकाणी विशेष विक्री केंद्र उभारण्यात येणार आहे.
- स्थायिक रोजगार व उद्योजकतेला चालना:
- महिलांना प्रशिक्षण, विपणन कौशल्ये, पॅकेजिंग व ब्रँडिंगमध्ये मदत केली जाणार आहे.
- यामुळे महिलांचे आर्थिक सशक्तीकरण होणार आहे.
- सरकारी पाठबळ व निधी:
- एकूण ₹१० कोटींची तरतूद राज्य सरकारकडून करण्यात आली आहे.
- याशिवाय, ई-नाम आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर करून विक्री वाढवण्याचा प्रयत्न होईल.
- ग्राहकांना दर्जेदार आणि पारंपरिक उत्पादने:
- ग्राहकांना स्थानिक स्तरावरील दर्जेदार व पारंपरिक उत्पादने सहज उपलब्ध होणार आहेत, ज्यामुळे स्थानिक संस्कृतीलाही प्रोत्साहन मिळेल.
उमेद मॉलची गरज का होती?
ग्रामिण महिलांकडे कला, कौशल्य आणि उत्पादन क्षमता असूनही त्यांना बाजारपेठ मिळत नाही, त्यामुळे त्यांची उत्पादने कधीच मोठ्या प्रमाणावर पोहोचत नाहीत. उमेद मॉलच्या माध्यमातून हे बदलले जाणार आहे. हे मॉल म्हणजे एक “ग्रामीण महिला उद्योजकतेचे हक्काचे मार्केटप्लेस” आहे.
थोडक्यात:
उमेद मॉल ही महाराष्ट्रातील ग्रामीण महिलांसाठी सुरु करण्यात आलेली एक क्रांतिकारी संकल्पना आहे, जी त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्यास आणि त्यांच्यातील उद्योजकतेला वाव देण्यास मोठी मदत करणार आहे.