कासव (Turtle) आणि कासव (Tortoise) हे दोन्ही ‘Testudines’ नावाच्या जीवशास्त्रीय वर्गाचे सदस्य असले तरी त्यांमध्ये पाण्याशी किंवा जमिनीशी संबंध असणाऱ्या त्यांच्या जीवनशैलीत वेगळेपणा आहे. प्राचीन काळापासून जगात अस्तित्वात असलेल्या या कधीच विस्मृतीत न पडणाऱ्या प्राण्यांमध्ये भौगोलिक, शारीरिक आणि जीवनशैलीतील विविध फरक आहेत.
मुख्य फरक
फरकाचा प्रकार Turtle (कासव) Tortoise (टॉर्टोइस / जमिनीचा कासव) आवास पाण्यात (समुद्र, नद्या, तलाव) किंवा अर्ध-आबद्ध पूर्णतः जमीन, जंगल, वाळवंटातील शेल (कवच) पातळ, सपाट, जलप्रवाही (streamlined) जाड, मणक्याचा आकार, संरक्षणात्मक पाय पलंगी पाय (flippers) किंवा जाळीदार बोटे (webbed feet) खडकाळ, श्रीमंत खंडीय पाय (columnar legs) आहार सर्वभक्षी (मास, सजीव, वनस्पती) मुख्यतः वनस्पतीवर आधारित (herbivore) आयुष्यकाल २०–४० वर्षे (काही समुद्री प्रजाती जास्त) ८०–१५० वर्षे, काहींनी २०० वर्षांचा टप्पा गाठला आहे स्क्यूट्सचे रूपांतर वाढेमुळे स्क्यूट्सचे shedding स्क्यूट्स न वाढतात; पर्यायीपणे थर वाढतात, दृश्यात ओरीव उदाहरणे ऑलिव्ह रिडली कासव, ग्रीन टर्टल, लेदरबॅक टर्टल अल्डाब्रा जायंट कासव, गॉफर टॉर्टोइस, गॅलापॅगोस
उलगडा
- सर्व tortoises हे प्रत्यक्षात turtles परिवारात येतात, पण सर्व turtles tortoises नसतात .
- त्यांच्या जीवनशैलीनुसार त्यांच्या शारीरिक बनावटीत अंतर वर्तते — जसे की पाण्यात जलद हालचाल करण्यासाठी turtle‑चे कवच सपाट असते, तर जमिनीवर संरक्षण व जीवन टिकवण्यासाठी tortoise‑चे कवच मणक्यासारखं मजबूत आणि जाड असतं.
- Turtle पाण्यामुळे शोषण، खाण्याची विविधता (मांस+वनस्पती), तसेच जवळपासचे पाय या साठी वेगळे असतात, तर tortoise जाईल ती जंगल किंवा वाळवंटात राहणारा वनस्पतीवर आधारित जीव आहे.
पर्यावरणीय महत्व आणि संरक्षण
पृथ्वीवर काही ३५० पेक्षा अधिक प्रजाती turtles आणि tortoises आहेत. त्यांपैकी अर्ध्याहून अधिक लुप्तप्राय आहेत—त्यांची संख्या घटण्यामागे मानवी शिकार, व्यापार, अतिक्रमण आणि हवामान बदल (विशेषतः समुद्री कासवांच्या तळणात संतुलन न राहणे) ही मुख्य कारणे आहेत . अशा दैवी आणि प्राचीन जीवांना वाचवणे हे आपल्याला समर्पित करावयाचे कर्तव्य आहे.