भारतीय शेतीला आधुनिकतेच्या वाटेवर नेणारे, हरितक्रांतीचे शिल्पकार भारतरत्न डॉ. एम. एस. स्वामिनाथन यांच्या जन्मदिनी, ७ ऑगस्ट रोजी, महाराष्ट्र शासन ‘शाश्वत शेती दिन’ साजरा करणार आहे. त्यांच्या १०० व्या जयंतीनिमित्त हा ऐतिहासिक निर्णय घेण्यात आला असून कृषिमंत्री माणिकराव कोकाटे यांनी यासंदर्भात माहिती दिली.
डॉ. स्वामिनाथन यांच्या नावाने हा दिवस साजरा करून त्यांच्या शाश्वत शेतीतील भरीव योगदानास मानवंदना देण्याचा शासनाचा उद्देश आहे. राज्य, जिल्हा, तालुका आणि विद्यापीठ स्तरावर ‘शाश्वत शेती दिन’ विविध कार्यक्रमांद्वारे साजरा करण्यात येणार आहे.
डॉ. स्वामिनाथन यांच्या योगदानाचा गौरव
डॉ. स्वामिनाथन यांनी हवामान अनुकूलन, महिला शेतकरी सक्षमीकरण आणि जैवविविधतेवर आधारित शाश्वत शेती क्षेत्रात उल्लेखनीय कार्य केले. याच कार्याचा सन्मान म्हणून राज्य शासन डॉ. स्वामिनाथन यांच्या नावाने पुरस्कारही सुरु करणार आहे. या पुरस्कारांचे आयोजन कृषी आयुक्तालयाच्या माध्यमातून केले जाणार आहे.
शाश्वत शेतीसाठी ‘बायो हॅप्पीनेस सेंटर’
प्रत्येक कृषी विद्यापीठात ‘डॉ. एम. एस. स्वामिनाथन बायो हॅप्पीनेस सेंटर’ स्थापन करण्यात येणार आहे. हे संशोधन केंद्र शाश्वत शेती, हवामान बदलाशी जुळवून घेणाऱ्या शेतीतंत्रज्ञान आणि अन्न सुरक्षा या विषयांवर काम करेल. शेतकऱ्यांना पर्यावरणपूरक व वैज्ञानिक शेतीकडे वळवण्यासाठी हे केंद्र महत्त्वाची भूमिका बजावेल.
राज्यभरात प्रबोधन आणि सशक्तीकरणाचे उपक्रम
राज्यातील शेतकऱ्यांना शाश्वत शेतीच्या दिशा दाखवण्यासाठी जनजागृती मोहीम, कार्यशाळा, परिसंवाद, शेतशाळा अशा उपक्रमांचे आयोजन करण्यात येणार आहे. महिला शेतकऱ्यांवर विशेष भर दिला जाणार आहे.
डॉ. स्वामिनाथन यांचे जीवनकार्य भारतीय शेतीचा कणा मजबूत करणारे आहे. ‘शाश्वत शेती दिन’ ही केवळ श्रद्धांजली नव्हे, तर पर्यावरणसंवेदनशील आणि उत्पादनक्षम शेतीकडे उचललेले निर्णायक पाऊल आहे.