पोलंडने आपल्या आकाशात घुसखोरी करणारा रशियन ड्रोन पाडल्याची बातमी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर चर्चेत आहे. ही घटना युक्रेनवरील संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर समोर आली असून, NATO सदस्य असलेल्या पोलंडने थेट कारवाई करत असल्याने याचा परिणाम व्यापक धोरणात्मक व राजकारणी दृष्ट्या होऊ शकतो.
घटना काय आहे?
पोलंड सरकारने म्हटले आहे की, युक्रेनवरील मोठ्या हवाई हल्ल्यांदरम्यान एक रशियन ड्रोन पोलंडच्या हवाई हद्दीत घुसला आहे. पोलंडच्या पंतप्रधान डोनाल्ड टस्क यांनी सांगितले की, त्यांनी NATO कराराच्या कलम 4 चा भाग म्हणून हा विषय NATO भागीदारांसोबत सल्लामसलत करण्यासाठी मांडला आहे.
कलम 4 म्हणजे काय?
NATO चा कलम 4 असा आहे की जेव्हा एखाद्या सदस्य देशाला गुंतागुंतीची धोका निर्माण होतो, तेव्हा त्या देशाला इतर सदस्यांसोबत चर्चा करण्याचा अधिकार आहे. हा प्रकार म्हणजे थेट संघर्ष नव्हता परंतु सुरक्षा व संघटकता यांची चौकट मजबूत करण्याची पध्दत आहे.
रशिया आणि NATO यातील प्रतिसाद
रशियाने या आरोपांना सांगितले आहे की, ड्रोन रशियाचा असल्याचा ठोस पुरावा नाही. दुसरीकडे, NATO राष्ट्रांनी याला हेतूपुरस्सर आक्रमण + आंतरराष्ट्रीय धोका म्हणून पाहिले आहे. यामुळे रशियावरील निर्बंध वाढवण्याच्या मागण्या जोर धरू लागल्या आहेत.
स्थानिक व जागतिक परिणाम
- पोलंडच्या पूर्व भागातील तीन प्रांत मध्ये नागरिकांना आपले घरच्याच ठिकाणी राहण्याचा सल्ला देण्यात आला.
- युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोल्दोमीर झेलेन्स्की यांनी असा दावा केला आहे की, रशियाने आतापर्यंत सुमारे ४१५ ड्रोन आणि ४० क्षेपणास्त्रे वापरले आहेत. त्यात काही इराणी “शाहिद” ड्रोनसुद्धा पोलंडच्या दिशेने पाठवले गेले आहेत.
- हे सर्व NATO व युरोपातील राजकीय वातावरण अधिक तणावपूर्ण करत आहे. जर अशा प्रकारच्या घुसखोरीची घटना वाढली, तर युरोपियन देशांतर्गत सुरक्षा धोरणांना महत्त्वाचं पुनर्मूल्यांकन करावा लागेल.
पुढे काय अपेक्षा?
- पोलंड व NATO यांना हे सुनिश्चित करावं लागेल की, अशा घुसखोरींचे स्रोत, मार्ग आणि उद्दिष्ट स्पष्ट होतील.
- युरोपियन संघटना व इतर NATO सदस्य देश रशियावरील निर्बंध वाढवण्याचा विचार करतील.
- युक्रेनला असलेली आंतरराष्ट्रीय मदत (आर्थिक, लष्करी) वाढवण्याची मागणी वाढेल.
- संभाव्य राजनैतिक व सुरक्षा बैठका होऊ शकतात ज्यात या घटनेचा विस्तृत तपास व संयुक्त धोरण आखणी केली जाईल.