मुंबई: वृद्धापकाळात आर्थिक स्वावलंबन आणि सुरक्षितता मिळवण्याचं स्वप्न बाळगणाऱ्या नागरिकांसाठी एक चांगली बातमी आहे. एक जबरदस्त पेन्शन योजना सध्या चर्चेत आहे जी निवृत्तीनंतर दरमहा ₹20,500 पेन्शन देऊ शकते. योग्य वेळेला गुंतवणूक केल्यास ही योजना तुमचं वृद्धत्व आर्थिकदृष्ट्या मजबूत करू शकते.
कोणती आहे ही योजना?
ही योजना National Pension Scheme (NPS), Atal Pension Yojana (APY) किंवा LIC Saral Pension Plan यांसारख्या सरकारी/निमसरकारी योजनांच्या माध्यमातून सुरू होऊ शकते. उदाहरणार्थ, NPS मध्ये 25-30 वर्षे दरमहा ठराविक रक्कम गुंतवल्यास तुम्ही निवृत्तीनंतर दरमहा ₹20,500 पर्यंत पेन्शन मिळवू शकता.
National Pension Scheme (NPS)
नॅशनल पेन्शन स्कीम
NPS) ही भारत सरकारची एक दीर्घकालीन निवृत्ती बचत योजना आहे. ही योजना मुख्यतः अनिवृत्त व्यक्तींना वृद्धापकाळात आर्थिक सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. PFRDA (Pension Fund Regulatory and Development Authority) या संस्थेद्वारे ही योजना नियंत्रीत केली जाते.
NPS मध्ये सहभागी व्यक्तीने दरमहा किंवा वार्षिक ठराविक रक्कम गुंतवायची असते. ही गुंतवणूक इक्विटी, डेब्ट आणि सरकारी रोखे यामध्ये विभागली जाते, ज्यामुळे गुंतवणुकीला चांगला परतावा मिळतो. 60 वर्षांनंतर गुंतवणुकीच्या एकूण रकमेपैकी 60% रक्कम एकरकमी (टॅक्स फ्री) काढता येते आणि उर्वरित 40% रक्कमेतून वार्षिकी (Annuity) स्वरूपात दरमहा पेन्शन मिळते.
NPS अंतर्गत गुंतवणुकीसाठी कलम 80C आणि 80CCD(1B) अंतर्गत ₹2 लाखांपर्यंत कर सवलत मिळते. ही योजना खाजगी नोकरीतील व्यक्तींसाठी तसेच स्वयंरोजगार करणाऱ्यांसाठीही खुली आहे. वयाच्या 18 ते 70 वर्षांदरम्यान कुणीही NPS मध्ये खाते उघडू शकतो.
ही योजना सुरक्षित, पारदर्शक व किफायतशीर असून दीर्घकालीन वित्तीय नियोजनासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.
अटल पेन्शन योजना (Atal Pension Yojana – APY)
अटल पेन्शन योजना (APY) ही भारत सरकारची सामाजिक सुरक्षा योजना आहे, जी असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत 60 वर्षांनंतर दरमहा ₹1,000 ते ₹5,000 पर्यंत पेन्शन मिळू शकते. ही योजना PFRDA (Pension Fund Regulatory and Development Authority) च्या नियंत्रणाखाली चालते.
APY मध्ये सामील होण्यासाठी वय 18 ते 40 वर्षांदरम्यान असणं आवश्यक आहे. सदस्याने आपल्या वयानुसार मासिक योगदान (प्रिमियम) द्यावे लागते, जे थेट बँक खात्यातून दरमहा वजा होते. अधिक वय असेल तर योगदानाची रक्कम जास्त असते. सदस्याच्या मृत्यूनंतर त्याच्या जोडीदाराला पेन्शन मिळत राहते, आणि त्यानंतर नॉमिनीला एकरकमी रक्कम दिली जाते.
APY मध्ये खाते उघडण्यासाठी बँकेत बचत खाते असणे अनिवार्य आहे, आणि आधार क्रमांक व मोबाइल नंबर जोडणे आवश्यक आहे.
या योजनेवर आयकर कलम 80CCD अंतर्गत करसवलत उपलब्ध आहे. गरीब व मध्यमवर्गीयांसाठी ही योजना वृद्धापकाळात निश्चित पेन्शन देणारी, सुरक्षित आणि विश्वासार्ह आहे. विशेषतः ज्यांना PF किंवा इतर पेन्शन योजना मिळत नाही, त्यांच्यासाठी APY फायदेशीर ठरते.
LIC सरल पेन्शन योजना
LIC Saral Pension Plan ही भारतीय जीवन विमा महामंडळाची (LIC) एक नॉन-लिंक्ड, नॉन-पार्टिसिपेटिंग, सिंगल प्रीमियम पेन्शन योजना आहे. ही योजना IRDAI च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार सुरू करण्यात आली असून, सर्व विमा कंपन्यांनी एकसारख्या अटींवर ही योजना द्यावी अशी सक्ती आहे.
या योजनेत फक्त एकदाच प्रीमियम भरावा लागतो आणि त्यानंतर तुम्हाला आजीवन दरमहा, त्रैमासिक, सहामाही किंवा वार्षिक स्वरूपात पेन्शन मिळते. पेन्शन सुरुवातीपासून लगेच (immediate annuity) सुरू होते. दोन पर्याय उपलब्ध आहेत:
- Single Life Option – केवळ पॉलिसीधारकाला पेन्शन आणि मृत्यूनंतर एकरकमी रक्कम नॉमिनीला
- Joint Life Option – पॉलिसीधारक आणि जोडीदार दोघांना पेन्शन; दोघांच्या मृत्यूनंतर नॉमिनीला रक्कम
किमान वार्षिक पेन्शन ₹12,000 असून, किमान गुंतवणूक ₹1.5 लाखांपासून सुरू होते.
वयाची मर्यादा: 40 ते 80 वर्षे
ही योजना वृद्धापकाळात निश्चित आणि आजीवन उत्पन्न देणारी असल्याने सुरक्षिततेसाठी उपयुक्त आहे. गुंतवणुकीवर आयकर कलम 80C अंतर्गत करसवलतही मिळते. LIC चा विश्वास आणि सरकारी पाठबळामुळे ही योजना निवृत्तीसाठी एक आदर्श पर्याय मानली जाते.
या स्कीमचे जबरदस्त 5 फायदे
- दरमहा ₹20,500 निश्चित पेन्शन: गुंतवणुकीनंतर नियमित व निश्चित दरमहा ₹20,500 पेन्शन मिळते, जे वृद्धापकाळातील गरजा भागवण्यासाठी पुरेसं आहे.
- कर सवलत (Tax Benefits): या योजनेत गुंतवणुकीवर 80C आणि 80CCD(1B) अंतर्गत ₹2 लाखांपर्यंत करसवलत मिळते.
- सुरक्षित आणि स्थिर उत्पन्नाचा स्रोत: शेअर मार्केटच्या चढ-उतारांपासून दूर, या योजनेत तुमचं भविष्य अधिक स्थिर राहतं.
- नॉमिनी आणि कुटुंबासाठी संरक्षण: निवृत्तीनंतर तुमच्या निधनानंतर नॉमिनीला पेन्शन किंवा एकरकमी रक्कम मिळू शकते.
- लवचिकता आणि वेगवेगळे पर्याय: मासिक, त्रैमासिक किंवा वार्षिक पेन्शनचे पर्याय उपलब्ध आहेत.
कोण गुंतवू शकतो?
- वय: 18 ते 60 वर्षे दरम्यान कुणीही
- किमान गुंतवणूक: ₹500 प्रति महिना (NPS साठी)
- KYC आवश्यक: आधार कार्ड, पॅन कार्ड, बँक खाते
नोंदणी कशी करावी?
- ऑनलाइन: NPS किंवा LIC च्या अधिकृत वेबसाइटवरून
- ऑफलाइन: जवळच्या LIC कार्यालयात किंवा अधिकृत एजंटकडे
- बँक/पोस्ट ऑफिस: राष्ट्रीयीकृत बँका आणि पोस्ट ऑफिसमध्ये उपलब्ध
अंतिम विचार
निवृत्तीनंतरचा काळ आनंदी ठेवण्यासाठी आर्थिक नियोजन आवश्यक आहे. ₹20,500 मासिक पेन्शन योजना केवळ सुरक्षिततेचं नाही, तर सन्मानाने जगण्याचं साधन ठरू शकते. तुम्ही 30 वयाच्या आत गुंतवणूक सुरू केल्यास ही योजना अधिक फायदेशीर ठरते.
सूचना: योजनेत गुंतवणूक करण्यापूर्वी आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या आणि सर्व अटी व शर्ती नीट समजून घ्या.