मुंबई, 30 ऑगस्ट 2025:
मराठा आरक्षणासाठी मनोज जरांगे‑पाटील यांच्या नेतृत्वाखालील आंदोलनाने मुंबईत आणखी जोर पकडला आहे. दक्षिण मुंबईतील आजाद मैदानात 29 ऑगस्टपासून अनिश्चितकालीन उपोषण सुरू आहे. हजारो समर्थक आंदोलनस्थळी नागरिकता समर्थनासह उपस्थित असून, मुंबईतील जनजीवन ठप्प झाले आहे.
आंदोलनाची सुरुवात आणि मागणी
- जरांगे यांनी जलगावातील एंटारवली सरटी गावातून 26 ऑगस्टपासून मार्च सुरू केला आणि 29 तारखेला शिवनेरी किल्ल्यावर पूजा अर्चा करून मुंबईमध्ये प्रवेश केला.
- त्यांची मुख्य मागणी आहे की सर्व मराठा समुदायाला कुळांबी (Kunbi) म्हणून ओळखून त्यांना OBC आरक्षणाचा लाभ मिळावा.
तातडीने राज्याची प्रतिक्रिया आणि सुरक्षा उपाययोजना
- आंदोलनाची भीनभीन परिस्थिती लक्षात घेता, मुंबई पोलिसांनी आजाद मैदानात 1,500 पेक्षा जास्त पोलीस तैनात केलेत. त्यात CRPF, RAF, CISF आणि MSF यांसारख्या केंद्रीय सुरक्षा दलांचाही सहभाग आहे.
- CSMT आणि आसपासच्या स्टेशनवरही रेल्वे पोलीस आणि RPF यांची अतिरिक्त तैनाती करण्यात आली आहे.
मोबाईल आणि वाहतूक विस्कळीत
- आंदोलनामुळे दक्षिण-पूर्व मुंबईतील गुरुत्वाकर्षण वाढले; सीएसएमटीच्या आसपास, नरीमन पॉइंट, फोर्ट, कलाबादेवी, क्रॉफ़र्ड मार्केट येथे अत्यंत गर्दीची स्थिती निर्माण झाली. BEST बस सेवा बिघडली, स्थानकातील लोकायनांचे प्रमाण वाढले.
- ट्रॅफिक थांबले असून, मुंबई–पुणे एक्सप्रेसवे आणि सायन–पनवेल महामार्गावर वाहतुकीवर निर्बंध लागू करण्यात आले.
राजकीय प्रतिक्रिया आणि न्यायालयीन आव्हाने
- उच्च न्यायालयाने आजाद मैदानात स्पष्ट सांगितले की, निषिद्ध कालावधीसाठी सार्वजनिक ठिकाणे व्यापणं केले जाऊ शकत नाही — मानस जरांगे यांना एक दिवसाच्या परवानगीची पाबंदी दिली आहे.
- विरोधकांनी सरकारवर दबाव वाढविला आहे. काँग्रेसने मुख्यमंत्री फडणवीसांच्या पूर्वविधानातील “7 दिवसात मराठ्यांना आरक्षण” आश्वासन आठवले, तर शिवसेना (UBT) आणि इतर पक्षांनी आंदोलनकर्त्यांना खुले समर्थन दिले आहे.
- राष्ट्रीय OBC महासंघाने आगाऊ सावध केले की, मागणी ओबीसी आरक्षणातून नागरी ट्रामा निर्माण करू नये, आणि ते स्वतंत्र आरक्षण हवे आहे.
आंदोलनाचा पुढचा प्रवाह
- जरांगे यांनी आंदोलनावर त्वरित सरकारकडून प्रतिसाद अपेक्षित आहे; सरकारने संयम दाखवत्यास आंदोलन मागे घ्यायला तयार असल्याचेही ते म्हणाले आहेत.
- आंदोलन बुधवारी दुसऱ्या दिवशीही सुरु असून, Jarange यांची “अंतिम लढाई” असल्याचे म्हणणे अधिक भावनिक धैर्य दर्शवते.