सध्याच्या जागतिक व्यापार वातावरणात अमेरिकेने भारतीय वस्तूंवर आकारलेले वाढीव शुल्क (टॅरिफ) अनेक भारतीय उद्योगांसाठी आव्हान ठरत आहेत. त्यातच राष्ट्रपती डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनाने भारतीय व निर्यातक्षम उत्पादनांवर २५ ते ५० टक्क्यांपर्यंत टॅरिफ लादल्याने निर्यात आणि अर्थव्यवस्थेवर मोठा दबाव निर्माण झाला आहे .
या दबावाच्या पार्श्वभूमीवर, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी “वोकल फॉर लोकल” आणि “अत्मनिर्भर भारत” चळवळींना नव्याने बळ दिले आहे. त्यांनी नागरिकांना स्थानिक उत्पादनांना प्रोत्साहन देण्याचं आवाहन केले, सण-उत्सवांच्या वेळेस “स्वदेशी वस्तू वापरा” हा संदेश जोरदारपणे दिला .
टॅरिफमुळे निर्माण झालेले आव्हान
- अमेरिकेने भारतीय वस्तूंवर ५० टक्के पर्यंतचे टॅरिफ लागू केले आहेत, जे कपडे, हस्तकला, दागिने, कृषी उत्पादने इत्यादींच्या निर्यातीवर मोठी किंमत आकारत आहेत .
- “Make in India” चळवळीच्या अंमलबजावणीत ही टॅरिफ धोरणे एक वाईट आव्हान ठरली, कारण या धोरणांनी भारतीय उत्पादनांवर जागतिक स्तरावर दबाव वाढविला आहे .
मोदींचे उत्तर: स्वदेशीचा जोर
- मोदींनी वोकल फॉर लोकल या चळवळीला लोकांना सहभागी करावं, म्हणून सण‑उत्सवात स्वदेशी वस्तुवर विशेष लक्ष देण्याचं आवाहन केलं .
- त्यांच्या “अत्मनिर्भर भारत” धोरणाअंतर्गत, त्यांनी सेमीकंडक्टर, रक्षा उपकरणं, कृषी उत्पादने इत्यादी क्षेत्रातील स्थानिक उत्पादन वाढवण्यावर भर दिला आहे .
- याशिवाय, केंद्रीय कर सवलती (GST कमी करणे) जसे बदल, आर्थिक सुधारणा आणि उद्योगासाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करण्याची योजना मोदींनी मांडली आहे .
उद्योगांसाठी धोरणात्मक पाठबळ
- विविध आर्थिक संघटनांनी किंवा उद्योगपतींनीही केंद्र सरकारकडून सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांना (SMEs) आर्थिक पाठबळ पुरवण्याची मागणी केली आहे .
- मूडीज आणि इतर अर्थतज्ज्ञांनी अंदाज दिले आहेत की या टॅरिफमुळे भारताच्या GDP वाढीवर साधारण 0.3‑0.5 टक्क्यांचा परिणाम होऊ शकतो .
निष्कर्ष
- जागतिक तणावांमुळे निर्माण झालेल्या आर्थिक संकटाचा सामना करताना, मोदींनी स्थानिक उत्पादनाला चालना देण्यावर भर दिला आहे.
- त्यांचे “वोकल फॉर लोकल” आणि “अत्मनिर्भर भारत” संदेश आर्थिक धोरणांशी सुसंगत आहेत.
- या धोरणांच्या यशस्वी अंमलबजावणीनंतर भारतातील निर्यात, उत्पादन आणि स्थानिक उद्योगांना मोठा लाभ होऊ शकतो.