केंद्र सरकारने देशभरातील महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी आणि स्वावलंबी बनवण्यासाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे – लखपती दीदी योजना (Lakhpati Didi Yojana). या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना त्यांच्या व्यवसायासाठी १ ते ५ लाख रुपयांपर्यंतचे बिनव्याजी कर्ज दिले जाणार आहे.
लखपती दीदी योजनेची घोषणा
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी १५ ऑगस्ट २०२३ रोजी लाल किल्ल्यावरून या योजनेची घोषणा केली होती. उद्दिष्ट आहे महिलांना कौशल्य प्रशिक्षण, स्वयंरोजगार आणि उद्योगधंद्यांसाठी आवश्यक ते आर्थिक साहाय्य उपलब्ध करून देणे. यामुळे ग्रामीण तसेच शहरी महिलांना आत्मनिर्भर होण्यासाठी मोठी मदत होणार आहे.
योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे
- महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे करणे
- कौशल्य विकास प्रशिक्षण देणे
- लघुउद्योग आणि व्यवसायासाठी बिनव्याजी कर्ज उपलब्ध करून देणे
- डिजिटल व्यवहार आणि आधुनिक व्यवसाय पद्धतींबाबत मार्गदर्शन
पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांनी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार महिला असावी
- ती संबंधित राज्याची कायमची रहिवासी असावी
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹३ लाखांपेक्षा कमी असावे
- वय १८ ते ५० वर्षांदरम्यान असावे
- महिला बचत गटाशी (Self-Help Group) संबंधित असणे आवश्यक आहे
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- उत्पन्न प्रमाणपत्र
- रहिवासी पुरावा
- शैक्षणिक पात्रतेचे प्रमाणपत्र
- बँक पासबुक
- मोबाईल नंबर
- पासपोर्ट साईज फोटो
महिलांना ‘लखपती’ कसे बनवले जाणार?
महिलांना विविध प्रकारची कौशल्ये शिकवून त्यांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी प्रशिक्षण दिले जाते. यात वर्कशॉप्स, बिझनेस प्लॅन, मार्केटिंग, बजेटिंग आणि गुंतवणूक यासंबंधी मार्गदर्शन केले जाते. तसेच, डिजिटल बँकिंग, मोबाईल वॉलेट आणि फोन बँकिंगचा वापर कसा करावा हेही शिकवले जाते.
अर्ज प्रक्रिया
- प्रथम महिला त्यांच्या बचत गटासोबत एक व्यवसाय योजना तयार करतील
- ही योजना सरकारकडे पाठवली जाईल
- पात्रता निकष तपासून महिलांना योजनेचा लाभ मिळेल
किती महिलांना लाभ?
केंद्र सरकारने या योजनेद्वारे ३ कोटी महिलांना लाभ देण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. त्यामुळे लाखो महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळून त्यांना स्वावलंबनाचा नवा मार्ग खुला होईल.
Lakhpati Didi Yojana – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
प्र.१ : लखपती दीदी योजनेअंतर्गत किती रुपये मिळतात?
उ. – पात्र महिलांना या योजनेअंतर्गत त्यांच्या व्यवसायासाठी १ ते ५ लाख रुपयांपर्यंतचे बिनव्याजी कर्ज दिले जाते.
प्र.२ : या योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकते?
उ. – ही योजना फक्त महिलांसाठी आहे. त्या महिला संबंधित राज्याच्या कायमच्या रहिवासी असाव्यात आणि त्यांच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹३ लाखांपेक्षा कमी असावे.
प्र.३ : लखपती दीदी योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे कोणती आहेत?
उ. – आधार कार्ड, पॅन कार्ड, उत्पन्न प्रमाणपत्र, रहिवासी पुरावा, बँक पासबुक, मोबाईल नंबर आणि पासपोर्ट साईज फोटो ही कागदपत्रे आवश्यक आहेत.
प्र.४ : अर्ज कसा करावा?
उ. – महिला प्रथम त्यांच्या बचत गटासोबत (Self-Help Group) व्यवसाय योजना तयार करतील. ही योजना सरकारकडे पाठवली जाईल आणि पात्रता निकष तपासल्यानंतर कर्ज मंजूर केले जाईल.
प्र.५ : किती महिलांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे?
उ. – केंद्र सरकारचे उद्दिष्ट देशभरातील सुमारे ३ कोटी महिलांना या योजनेचा लाभ देण्याचे आहे.