कोल्हापूर – जिल्ह्यातील डाक विभागाने एप्रिल 2024 ते मार्च 2025 या कालावधीत महिलांच्या सहभागाने नवा विक्रम प्रस्थापित केला आहे. एकट्या ‘लाडकी बहीण’ योजनेसाठी कोल्हापूर विभागात तब्बल 2,43,358 खाती महिलांनी उघडली असून डाक विभाग पुन्हा एकदा चर्चेत आला आहे.
महिलांची डाक विभागाकडे पसंती
सध्या जिल्ह्यात एकूण 5,32,675 नागरिकांनी विविध योजनांसाठी खाती सुरू केली असून यामध्ये महिलांसह ज्येष्ठ नागरिक, मुली आणि बचतीसाठी इच्छुक नागरिकांचा मोठा सहभाग आहे. विशेषतः 2 लाखांहून अधिक लाडक्या बहिणींची खाती उघडण्यात आली आहेत, ज्यामुळे डाक कर्मचारी दिवसरात्र कामात व्यग्र आहेत.
डाक विभागात खाते उघडण्याची प्रक्रिया सोपी आणि कागदपत्रविरहित असल्यामुळे महिलांचा कल मोठ्या प्रमाणात डाक विभागाकडे वाढला आहे. खासगी व सरकारी बँकांमध्ये खाते उघडण्यासाठी अनेक कागदपत्रांची गरज भासते, तर डाक विभागात केवळ आधार कार्ड पुरेसं ठरतं. ग्रामीण व शहरी भागातील महिलांनी ‘लाडकी बहीण’, ‘प्रधानमंत्री मातृवंदना’ यांसारख्या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी डाक खाते उघडली. बचतीची सवय आणि सरकारी योजनांचा लाभ थेट मिळावा यासाठी महिलांनी डाक विभागावर विश्वास दाखवला. परिणामी महिलांची खात्यांची संख्या लक्षणीय वाढली असून डाक कार्यालयांची कामगिरी उल्लेखनीय ठरली आहे.
सोप्या प्रक्रियेचा फायदा
खासगी आणि सरकारी बँकांमध्ये विविध कागदपत्रांची आवश्यकता असते, मात्र डाक विभागात केवळ आधार कार्डच्या आधारे खाते उघडता येते. त्यामुळे ग्रामीण भागातील आणि अल्पशिक्षित महिलांनी डाक कार्यालयांना पसंती दिली आहे. यामुळे महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाचा मार्ग मोकळा झाला आहे.
डाक विभागात खाते उघडण्याची प्रक्रिया अतिशय सोपी आणि जलद असल्याने नागरिकांचा कल वाढला आहे. फक्त आधार कार्डच्या आधारे खाते उघडता येत असल्याने विशेषतः ग्रामीण भागातील महिला, ज्येष्ठ नागरिक आणि अल्पशिक्षित व्यक्तींनी डाक कार्यालयाला प्राधान्य दिले आहे. अन्य बँकांमध्ये लागणाऱ्या अनेक कागदपत्रांच्या तुलनेत ही प्रक्रिया सुलभ आहे. यामुळे आर्थिक समावेशन घडून येत असून महिलांचा आर्थिक सशक्तीकरणाकडे वाटचाल सुरु झाली आहे. सरकारी योजनांचे थेट लाभ या खात्यांद्वारे मिळत असल्याने नागरिकांचा डाक विभागावरचा विश्वास अधिक मजबूत झाला आहे.
उल्लेखनीय कामगिरी
एप्रिल 2024 ते मार्च 2025 या कालावधीत डाक विभागाची कामगिरी उल्लेखनीय राहिली. गुंतवणुकीत लक्षणीय वाढ झाली असून डाक विभागावरील नागरिकांचा विश्वास वाढला आहे.
एप्रिल 2024 ते मार्च 2025 या कालावधीत डाक विभागाने उल्लेखनीय कामगिरी केली आहे. महिलांसाठी सुरू करण्यात आलेल्या योजनांना नागरिकांचा मोठा प्रतिसाद मिळाला असून, ‘लाडकी बहीण’ योजनेअंतर्गत 2,43,358 खाती उघडण्यात आली. ‘प्रधानमंत्री मातृवंदना’ योजनेसाठी देशभरात 2.66 कोटींपेक्षा जास्त महिलांनी खाती उघडली. मनरेगा, पीएम किसान, नमो शेतकरी यांसारख्या योजनांमुळेही खाते उघडण्याचे प्रमाण वाढले आहे. गुंतवणुकीत झालेली वाढ, खातेदारांची वाढती संख्या आणि विश्वासार्ह सेवा यामुळे डाक विभागाचा प्रभाव अधिक दृढ झाला आहे. ही कामगिरी ग्रामीण अर्थव्यवस्थेसाठी आशादायक ठरत आहे.
यामध्ये खालील योजना अंतर्गत मोठ्या प्रमाणात खाती उघडली गेली:
- लाडकी बहीण योजना: 2,43,358
- प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना:
- मनरेगा (महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना): 5,366
- नमो शेतकरी महासन्मान निधी: 65,664
- प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (PM-KISAN): 81,197
- एलपीजी सबसिडी: 40,719
महत्वाचा निष्कर्ष
महिलांच्या नावावर खाती उघडण्याचे प्रमाण वाढल्यामुळे डिजिटल आणि आर्थिक समावेशनाचा टप्पा अधिक प्रभावी होत आहे. डाक विभागाच्या सुलभ सेवा, कमी अडचणी आणि थेट लाभाच्या योजनांनी ग्रामीण भागात मोठा विश्वास निर्माण केला आहे. आगामी काळातही डाक विभागाची ही वाटचाल प्रेरणादायी ठरणार आहे.
तुम्हीही या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी जवळच्या डाक कार्यालयात संपर्क साधू शकता.