पुणे — जूनारच्या आळेफाटा उपबाजारात कांद्याची आवक वाढल्याने भावात मोठी घसरण झाली आहे. शुक्रवारी (दि. 12 सप्टेंबर) झालेल्या लिलावात चांगल्या प्रतीचा दहा किलो कांदा कमाल ₹१६१ मध्ये विकला गेला, अशी माहिती बाजार समितीचे सभापती संजय काळे आणि उपसभापती प्रीतम काळे यांनी दिली आहे.
आव्हानांचे कारण म्हणजे उन्हाळ्यातील काढणी झालेल्या कांद्याची साठवणूक योग्य वातावरणात न झाल्याने त्यावर पावसाचा फटका बसला आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आपली साठवणूक विकण्याशिवाय काही पर्याय उरले नाहीत. भाव सध्याच्या स्तरावर उत्पादन खर्च पण फेडून देत नाहीत, असा शेतकऱ्यांचा तक्रार आहे.
लिलावात कुल २२,२२३ गोणी कांदा विक्रीस आल्याची नोंद आहे, अशी माहिती संचालक नबाजी घाडगे, सचिव रूपेश कवडे आणि कार्यालय प्रमुख दीपक मस्करे यांनी दिली.
आलेफाटा उपबाजारातील वर्तमान भाव (रु. प्रति किलो) पुढीलप्रमाणे आहेत:
- एक्स्ट्रा गोळा: ₹१५० ते ₹१६१
- सुपर गोळा: ₹१३० ते ₹१५०
- सुपर मीडियम: ₹११० ते ₹१३०
- गोल्टी / गोल्टा: ₹१०० ते ₹११०, काही भागांत ₹३० ते ₹९० पर्यंत
सध्याच्या स्थितीचा अर्थ
- उच्च आवक आणि कमी मागणी
पावसातून कांद्याची साठवणूक धोक्यात येत असल्यामुळे शेतकर्‍यांनी हळूहळू विक्री सुरु केली आहे. पण भाव म्हणून मागणी त्याप्रमाणे वाढलेली नाही, त्यामुळे भाव घटले आहेत. - उत्पादन खर्चाचा ताण
मुलभूत खर्च (बियाणे, खत, मजुरी, साठवणूक, वाहतूक) या सगळ्याचा खर्च मोठा आहे, पण सध्याचा बाजारभाव तो फेडत नाही, असा शेतकर्‍यांचा दावा आहे. - भविष्यातील शक्यता
जर पाऊस तसेच साठवणूक विषयक समस्या कायम राहिल्या तर भाव अजून घसरू शकतात. दुसरीकडे, जर मागणी वाढली किंवा अन्य बाजारपेठेत निर्यात शक्य झाला तर भाव सुधारू शकतात.
शेतकरी आणि सरकारी उपाय
- भविष्यातील साठवणूक सुधारणा: योग्य तापमान, वायुवहन, वाळू नियंत्रण अशा साठवणुकीच्या सुविधांचा विकास करणे गरजेचे आहे.
- महाराष्ट्र सरकारची मदत: आर्थिक पॅकेज, मोफत साठवणुकीची साधने, पावसापासून संरक्षणासाठी संरचनात्मक सहाय्य पुरवण्यात यावे.
- बाजार खुलीकरण आणि निर्यात मार्ग: स्थानिक बाजारपेठेबाहेर निर्यात करण्यास प्रोत्साहन; इतर राज्य किंवा परदेश बाजारात संधी शोधणे.
कुल मिलाकर, सध्याची घसरण शेतकर्‍यांसाठी चिंतेची बाब आहे. त्यांच्या उत्पादनाचा खर्च व श्रम सहेतुकता यावर आधारित उपाय योजण्यात येणे गरजेचे आहे, नाहीतर भाव अजून खाली जाण्याची शक्यता आहे.