१५ सप्टेंबर २०२५ रोजी संरक्षण मंत्रालयाने भारतीय सशस्त्र दलांसाठी एक महत्वाकांक्षी १५ वर्षांचा अभूतपूर्व आधुनिकीकरण रोडमॅप जाहीर केला आहे. या रोडमॅपमध्ये समाविष्ट आहेत—न्यूक्लिअर‑प्रोपल्शन युद्धपोत, हायपरसोनिक क्षेपणास्त्रे, लेझर‑आधारित निर्देशित ऊर्जा शस्त्रे, AI‑चालित युद्धसिस्टीम तसेच स्पेस‑आधारित आणि सायबर संरक्षण तंत्रज्ञान .
समुद्री क्षमता (Navy)
- पुढील पंधरव्या वर्षांत १० पृष्ठभागीय युद्धक जहाजांना न्यूक्लिअर‑प्रोपल्शन देण्याची योजना आहे, ज्यात एक नवीन विमानवाहू जहाज देखील आहे .
- इलेक्ट्रो‑मैग्नेटिक एअरक्राफ्ट लॉन्च सिस्टमसह हे जहाज इतरांपेक्षा अधिक त्रस्त विमान ऑपरेशन क्षमता देतात .
थलशक्ति (Army)
- लढाऊ रणगाड्यांची महत्त्वाकांक्षा: १,८०० मुख्य आणि ४०० हलके टँक्स, तसेच ड्रोन आणि इलेकट्रॉनिक युद्धासाठी उच्च सक्षम सिस्टीम्स .
वायुशक्ति (Air Force)
- २० स्ट्रॅटोस्फेरिक एअरशिप्स, ३५० मल्टी‑मिशन ड्रोन, स्टील्थ UCAVs, उच्च‑शक्तीचे लेझर आणि निर्देशित ऊर्जा शस्त्रे .
AI, सायबर, स्पेस आणि थेट ऊर्जा तंत्रज्ञान
- सेटलाइट‑आधारित कम्युनिकेशन, सायबर संरक्षण, इलेक्ट्रॉनिक डिसमेंमेंट झोन आणि अँटी‑ड्रोन स्वॉर्म सिस्टीम्स यावर भर .
- लेझर DEW (Directed Energy Weapon) तंत्र विकसित केले जात आहे ज्यामुळे ड्रोन आणि क्षेपणास्त्रे थांबवता येतील; DRDO ने MK-II(A) प्रणालीची यशस्वी चाचणी केली आहे आणि “Surya” नावाच्या उच्च‑शक्ती लेझरवर देखील काम सुरू आहे .
पाणबुडी क्षमता (Submarine)
- दोन न्यूक्लिअर‑पॉवर्ड अटॅक सबमरीन (SSN) तयार करण्यास मंजुरी, खर्च रुपये 450 अब्ज अंदाजे .
- प्रथम सबमरीन साधारण १०–१२ वर्षांत बनवली जाईल, सर्व सबमरीनवर DRDO‑विकसित हायपरसोनिक आणि BrahMos क्षेपणास्त्र बसवण्याचे नियोजन आहे .
- INS Arighat ही आण्विक प्रमोदित पाणबुडी असून त्यावरून K‑4 बॅलिस्टिक मिसाइल (३,५०० किमी) यशस्वीरीत्या चाचणी करण्यात आली आहे .
निष्कर्ष
हा १५ वर्षांचा रोडमॅप भारतीय सैन्याच्या सर्व शाखांमध्ये आधुनिकता आणि आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने केलेला सर्वात मोठा टप्पा आहे. न्यूक्लिअर युद्धपोत, AI‑चालित युद्धशक्ती, स्पेस‑उन्मुख साधने, व लगेच प्रतिकार करणारी लेझर आणि स्वयंचलित प्रणाली यामुळे रोमांचक भविष्य निर्व्याज दिसते. हा रोडमॅप सामरिक सजगतेच्या नवीन युगासाठी बलशाली आधार ठरेल.