मथुरा, उत्तर प्रदेश — मुसळधार पावसाळ्याच्या तडाख्यात उत्तर भारतातील मथुरा आणि वृंदावन हे शहर निमित्तच अत्यंत नाजूक स्थितीत आले आहेत. यमुना नदीची पातळी धोका–मर्यादेपेक्षा खूप वर गेल्याने आणि हथिनीकुंड धरणातून पाणी सोडण्यात आल्याने जवळपास ५० टक्के क्षेत्र पुराच्या पाण्याखाली गेल्याचे अहवाल आहेत.
पुरस्थितीची सध्याची स्थिती
- गंगा आणि यमुना या नद्यांच्या पाण्याचा प्रवाह वाढलेला आहे. विशेषतः यमुना नदीच्या किनारी असलेल्या भागात पुर अधिक नुकसान करत आहे.
- न्यायायोग्य धरणातून (बॅराजातून) पाण्याची सतत सुटका होत आहे ज्यामुळे नदीची धारा अफाट झाली आहे.
- वृंदावनमध्ये पाणी भरलेले रस्ते, सार्वजनिक गट, पवित्र घाट (घाट), मंदिरं आणि पिरक्रमा मार्ग या सगळ्या जागा प्रभावित झाल्याचे दिसते. घरोघरी पाणी घुसल्याने सामान्य जीवन ठप्प झाले आहे.
लोकांवर होणारे परिणाम
- रिहायशी भाग: घरांसमोरील पावठ्या–पायवाटे, गल्ली-मालक्या भागांमध्ये पाणी भरल्याने लोकांना एकठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाण्याची वेळ न येण्यासारखी परिस्थिती. ;; काही भागात लोकांना दुसरी मजल किंवा छप्परावर कुटुंबानं एकत्र राहावं लागत आहे.
- पिके व शेती: खादर भाग तसेच नदीच्या काठावरचे शेत पाण्याखाली गेले आहेत. धान, ज्वार अशी कृषी पिके विशेषतः प्रभावित झाली आहेत.
- धार्मिक व सामाजिक जीवन: वृंदावन व मथुरा या धार्मिक शहरांमध्ये घाट, मंदिर आणि परिक्रमा मार्ग यांवर पाणी न येण्यायोग्य स्थिती निर्माण झाली आहे. श्रद्धाळूंना तिथे जाणे–येणे खूपच कठीण झाले आहे.
प्रशासनाची पावले
- प्रशासनाने अनेक भागात राहत शिबिरे उभी केली आहेत आणि प्रभावित लोकांना हलविण्याचं काम सुरु आहे.
- स्कूल आणि महाविद्यालये बंद ठेवण्यात आली आहेत, गाव आणि कॉलनी भागात वाळवंट भागातील रहिवाशांना सुरक्षित ठिकाणी हलवले जात आहे.
- सरकारी विभागांनी सतत पाणी वाढीचे निरीक्षण सुरु ठेवले आहे; त्वरित मदत–कार्यवाही, अन्न–पाणी पुरवठा, वैद्यकीय सेवा व जनजागृती या गोष्टी लक्षात घेतल्या आहेत.
पुढील धोके व सुचवण्या
- पावसाचा कालावधी वाढला तर पुर आणखी वाढू शकतो. नदीच्या किनारी असलेल्या भागात रहिवासी सतत जागरूक राहावेत.
- प्रशासनाने भविष्यातील पुर व्यवस्थापन आणि पूर्वसूचना प्रणाली अधिक मजबूत करावी.
- पीडित भागातील लोकांसाठी क्षतिपूर्ती योजनेत पारदर्शकता हवी, तसेच पिकांचे नुकसान व इतर मालमत्तेच्या नुकसानासाठी वेगवेगळ्या मदत पॅकेजेस लागतील.