आधुनिक काळात कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि आण्विक शस्त्र (nuclear weapons) यांच्या संगमामुळे निर्माण होणाऱ्या धोका विषयक चर्चा तीव्र होत आहेत. या तंत्रज्ञानाचा वापर युद्ध निर्णय प्रक्रियेत, विशेषतः आण्विक हल्ल्यांच्या संदर्भात, खूपच चिंताजनक आहे.
SIPRI (स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट) च्या २०२५ च्या अहवालानुसार, AI-आधारित स्वयंचलित आण्विक हल्ल्याचा निर्णय मानवतेसाठी “असली अंताचा परिदृश्य” (doomsday scenario) निर्माण करू शकतो . जागतिक राजकारणाच्या धोकादायक टप्प्यावर, ह्याच निर्णयात तंत्रज्ञानाच्या भूमिका खूप गंभीर आहे.
एकीकडे सुरक्षा, दुसरीकडे धोका—संयुक्त राष्ट्रसंघीय महासचिव अँटोनियो गुटेरेस यांनीही इशारा दिला आहे की AI मुळे आण्विक युद्धाची भीती “धारावर उभी मानवता” म्हणावी अशी अवस्था निर्माण झाली आहे. त्यांनी स्पष्ट केले की, कोणताही निर्णायक हल्ला “मानवांच्या नियंत्रणाखालीच” असणे आवश्यक आहे .
विशेषतः जेम्स कॅमेरॉन या प्रसिद्ध दिग्दर्शकाने एक **“Terminator-शैलीची प्रलय”**ची चेतावणी दिली आहे, जेव्हा AI आणि आण्विक युद्धप्रणाली एकत्र येतात, तेव्हा परिस्थिती निरंतर वेगाने गंभीर बनू शकते .
यासोबतच, गौताम Hinton, ज्यांना AI चे “godfather” म्हटले जाते, यांनी देखील धोका अधोरेखित केला आहे. त्यांच्या मते आधुनिक AI साधने सामान्य लोकांनाही आण्विक किंवा जैविक अस्त्र निर्माण करण्याची क्षमता देऊ शकतात, जे पूर्वी फक्त तज्ञांपुरते मर्यादित होते .
या सर्व धोका-संकेतांची चिंता विशुद्ध तात्त्विक नाही—ते वास्तवात अस्तित्वात आहेत. २०२४ मध्ये प्रकाशित अहवालानुसार, AI आणि न्यूक्लियर तंत्रज्ञान यांचा संगम केवळ परिकल्पनात नव्हे, तर वास्तविक धोका आहे—जो मानवी अस्तित्वच संपवू शकतो .