पुढारी वृत्तसेवा – २४ ऑगस्ट २०२५ (बंगळूर)
अति गंभीर परिस्थिती नंतर, पाकिस्तानने भारताशी “बिनशर्त” वाटाघाटी करण्यास मनधरणी दर्शविली आहे. पाकिस्तानचे उपपंतप्रधान आणि परराष्ट्रमंत्री इशाक दार यांनी काश्मीरसह सर्व प्रलंबित मुद्यांवर भारतासोबत चर्चा करण्याची खुली तयारी दर्शविली आहे .
ही घोषणा ‘ऑपरेशन सिंदूर’ आणि पहलगाम हल्ल्यानंतर आली आहे. या मोहिमेत भारताने पाकिस्तानचे नऊ हवाई तळ आणि पाकव्याप्त काश्मीरमधील दहशतवादी अड्डे नष्ट केल्याचे देशभर चर्चेचा विषय ठरले. त्यानंतर पाकिस्तानने वाटाघाटी थांबविल्या, तर भारताने सिंधू पाणी वाटप करारासही तात्पुरता स्थगिती दिली होती .
दरम्यान, पाकिस्तानी माध्यमांशी बोलताना इशाक दार यांनी सखोल नरमाईचा अंदाज दाखवून, येणाऱ्या संवादासाठी सकारात्मक वातावरण निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी स्पष्ट केले की, पाकिस्तान कोणत्याही एकल मुद्यावर घसरलेले प्रस्ताव स्वीकारणार नाही; मात्र सर्व मुद्यांवर विस्तृत चर्चा करण्यास तत्पर आहे .
या व्यवहाराची पार्श्वभूमी पाहता:
- आप्रेल २२, २०२५ ना पहलगाममध्ये झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर द्विपक्षीय संबंध तणावग्रस्त झाले. त्यानंतर भारताने इंडस वॉटर ट्रीटी निलंबित करत अनेक कठोर आर्थिक व कूटनीतिक निर्णय घेतले .
- दरम्यान, मे महिन्यात भारत‑पाकिस्तान यांच्यात पूर्ण आणि ताबडतोब विरामयुद्ध (ceasefire) ऐकाव्यावर सहमती झाली. अनेक आंतरराष्ट्रीय देशांनी या निर्णयाचे स्वागत केले, ज्यामध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघ आणि अनेक युरोपीय राष्ट्रांचा समावेश होता .
- त्यानंतरही, भारताने एकतर पाकिस्तान-प्रशासित काश्मीर (PoK) आणि दहशतवादाचा मुकाबला या मुद्यांवरच वाटाघाटी होऊ शकतात, असा ठाम असा संदेश दिला आहे .
- तथापि, पाकिस्तानचे पंतप्रधान शेहबाज शरीफ आणि इशाक दार यांच्याकडून वारंवार सर्वसमावेशक संवादाची मागणी होत आहे—कर्म, व्यापार, पाणी वाटप, काश्मीर व दहशतवादाविषयी सत्यपरक चर्चेसाठी .
विश्लेषण
- राजनैतिक वातावरणात मृदूता: आधीच्या वक्तव्यांमध्ये कटूपणा पाहायला मिळाला, पण आता नरमाई दिसते—पाकच्याही बाजूने “बिनशर्त” संवादाची तयारी स्पष्टपणे दिसत आहे.
- समग्र पत्रकाचा प्रस्ताव: पाकिस्तान एकक‑मुद्यावर न फासता सर्व मुद्यांवर खुलेपणाने चर्चा करण्यास तयार असल्याचे दर्शवत आहे, पण भारत अजूनही ठाम भूमिकेवर आहे.
- भविष्याची दिशा: जर भारताने सकारात्मक प्रतिसाद दिल्यास, पुढील पाऊल म्हणजे एखाद्या तटस्थ ठिकाणी संयोजित चर्चेसाठी राजीव भागीदारांची मदत घेणे असू शकते. त्यातून आणखी शांती व विश्वास醛ठी निर्माण होऊ शकते.