📢 सरकारचा मोठा निर्णय
रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने एक मोठा निर्णय घेत राष्ट्रीय महामार्गांवरील टोल दरात ५०% पर्यंत कपात जाहीर केली आहे. हा निर्णय ब्रिज, बोगदे, उन्नत मार्ग (elevated roads) आणि फ्लायओव्हर असलेल्या रस्त्यांवर लागू होणार आहे. याअंतर्गत, अशा रस्त्यांवरील टोल दर आता 10 पटऐवजी 5 पटापर्यंत मर्यादित करण्यात आले आहेत. परिणामी, प्रवाशांना आणि मालवाहतुकीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या व्यावसायिक वाहनांना मोठा आर्थिक दिलासा मिळणार आहे. हे नवीन दर नवीन टोल प्लाझांसाठी त्वरित, तर विद्यमान टोलसाठी पुढील दर सुधारणा किंवा करार संपल्यावर लागू होतील. या धोरणामुळे वाहतूक खर्चात घट होऊन रस्त्यांवरील प्रवास अधिक परवडणारा ठरेल. दिल्ली-देहरादून आणि द्वारका एक्सप्रेसवे यांसारख्या रस्त्यांवर याचा थेट परिणाम जाणवेल. हा निर्णय देशातील वाहनधारकांसाठी एक स्वागतार्ह पाऊल ठरत आहे.
🔍 नव्या दरांची रचना कशी?
सरकारने राष्ट्रीय महामार्गांवरील टोल दरांची नवीन गणना पद्धत जाहीर केली असून, ती अधिक न्याय्य आणि पारदर्शक आहे. पूर्वी उन्नत रचना असलेल्या मार्गांसाठी टोल दर १० पट पर्यंत आकारले जात होते. मात्र, आता ही मर्यादा ५ पटांपर्यंत आणण्यात आली आहे.
नवीन गणितानुसार, टोल दर खालील सूत्रानुसार ठरवले जातील:
(10 × उन्नत रचनेची लांबी) + (साध्या रस्त्याची लांबी)
पण ही एकत्रित लांबी 5 × (एकूण लांबी) पेक्षा जास्त नसावी.
उदाहरणार्थ, एखाद्या 40 किमीच्या रस्त्यात 30 किमी उन्नत रचना आणि 10 किमी सरळ रस्ता असल्यास, आधी 310 किमी प्रमाणे टोल आकारला जात होता, पण आता तो फक्त 200 किमीच्या आधारावर आकारला जाईल.
या बदलामुळे टोल दरात सरासरी ४०% ते ५०% कपात होणार आहे, जी सर्व वाहनधारकांसाठी फायदेशीर ठरेल.
🕒 केव्हा लागू होणार?
- सरकारने राष्ट्रीय महामार्गांवरील टोल दर कपात करण्याबाबत केलेले बदल खालीलप्रमाणे लागू होतील:
नव्या टोल प्लाझासाठी – संचालनाच्या सुरूवातीपासूनच नवीन दर त्वरित लागू होतील ।
विद्यमान सार्वजनिक निधीने चालणाऱ्या टोल प्लाझांसाठी – पुढील युजर फीचे नियत केलेले पुनरावलोकन होणार त्या तारखेपासून नवीन धोरण लागू होईल ।
खाजगी करारावर (Concessionaire-operated) असणाऱ्या प्लाझांसाठी – त्या कराराच्या कालबाह्यतेनंतर नवीन दरावर संक्रमण होईल ।
यामुळे वाहनचालकांना त्वरित सुटका मिळणार नाही; नव्या टोल प्लाझांवर लगेच, तर विद्यमान प्लाझांवर करारानुसार किंवा पुढील फी अद्ययावत झाल्यानंतर हा निर्णय प्रभावी होणार आहे.
🚚 कोणाला होणार सर्वाधिक फायदा?
सरकारच्या या टोल दर कपात धोरणाचा सर्वाधिक फायदा व्यावसायिक वाहनचालकांना होणार आहे. ट्रक, बस, टॅक्सी यांसारखी वाहने पूर्वी टोल दराच्या तुलनेत ४ ते ५ पट जास्त शुल्क भरत होती, कारण ही वाहने मोठ्या आकाराची आणि जास्त प्रवास करणारी असतात. आता टोल दर ५०% पर्यंत कमी झाल्यामुळे त्यांचा वाहतूक खर्च लक्षणीय प्रमाणात घटणार आहे.
तसेच, सामान्य प्रवासी आणि खासगी वाहनधारकांनाही याचा थेट लाभ मिळणार आहे. विशेषतः मोठ्या उन्नत रस्त्यांवर प्रवास करणाऱ्या वाहनधारकांना प्रति ट्रिप सुमारे ₹100–₹150 पर्यंत बचत होऊ शकते.
दिल्ली–देहरादून एक्सप्रेसवे, द्वारका एक्सप्रेसवे, नाशिक फाटा–खेड मार्ग यांसारख्या रस्त्यांवर नियमित प्रवास करणाऱ्यांसाठी हा निर्णय एक आर्थिक दिलासा ठरणार आहे. त्यामुळे सर्व स्तरातील वाहनचालकांना याचा मोठा लाभ होणार आहे.
🌉 कोणते रस्ते आहेत प्रभावीत?
सरकारच्या टोल दर कपात धोरणाचा थेट प्रभाव देशातील अनेक उन्नत संरचना असलेल्या महामार्गांवर दिसून येईल. हे रस्ते ब्रिज, बोगदे, फ्लायओव्हर आणि एलिवेटेड कॉरिडॉरने समृद्ध असून, पूर्वी येथे टोल दर खूपच जास्त होते. आता या मार्गांवरील दर ५०% पर्यंत कमी होतील.
प्रभावीत प्रमुख रस्त्यांमध्ये हे समाविष्ट आहेत:
द्वारका एक्सप्रेसवे (दिल्ली–गुरुग्राम)
दिल्ली–देहरादून एक्सप्रेसवे
दिल्ली–मेरठ रॅपिड एक्सेस मार्ग
नाशिक फाटा – खेड एलिवेटेड रोड (महाराष्ट्र)
दानापूर – बिहटा बायपास (बिहार)
चेन्नई – सलेम एक्सप्रेसवे (तमिळनाडू)
हे सर्व मार्ग उन्नत संरचनांनी भरलेले असून, या नव्या दरपद्धतीनुसार प्रवास परवडणारा व सुलभ होणार आहे. यामुळे नियमित प्रवास करणाऱ्या नागरिकांसह ट्रान्सपोर्ट व्यावसायिकांनाही मोठा दिलासा मिळणार आहे.
📌 निष्कर्ष
या निर्णयामुळे देशभरातील प्रवासी आणि मालवाहतूक व्यावसायिकांसाठी प्रवास अधिक परवडणारा ठरणार आहे. महाग टोलचा भार आता अर्ध्यावर येणार असून, हा निर्णय वाहतूक खर्चात बचत करणार आहे आणि आर्थिकदृष्ट्या लाभदायक ठरणार आहे.
NewsViewer.in वर आणखी अशाच अपडेट्ससाठी भेट देत राहा!