भारताचे नवे सरन्यायमूर्ती CJI Sanjiv Khanna केवळ सहाच महिने पदावर

भारताचे नवे सरन्यायमूर्ती संजीव खन्ना: सोमवारी, सर्वोच्च न्यायालयाचे वरिष्ठ न्यायाधीश संजीव खन्ना यांनी भारताचे ५१ वे सरन्यायाधीश म्हणून शपथ घेतली. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या उपस्थितीत सकाळी १० वाजता त्यांनी पद आणि गोपनीयतेची शपथ घेतली. त्यांच्या कार्यकाळाचा कालावधी 13 मे 2025 पर्यंत असेल, म्हणजेच ते फक्त सहा महिने या पदावर राहतील.

शपथेच्या वेळी, न्यायमूर्ती खन्ना यांनी भारतीय राज्यघटनेशी निष्ठा राखण्याची प्रतिज्ञा केली, तसेच गरीब-श्रीमंत सर्व वर्गांना समान न्याय देण्याचे वचन दिले. भारतीय राज्यघटनेच्या तिसऱ्या अनुसूचीच्या भाग 4 अंतर्गत ही शपथ घेण्यात आली. शपथविधीत त्यांनी देवाच्या नावाने शपथ घेतली की ते संविधानावर निष्ठा ठेवून, कोणताही पक्षपात, भीती, द्वेष किंवा आपुलकी न ठेवता आपल्या कर्तव्यांचे पालन करतील.

भारतीय न्यायव्यवस्थेत सर्वोच्च न्यायालयाचे सरन्यायमूर्ती म्हणून काम करणे हे एक अत्यंत सन्मानाचे आणि जबाबदारीचे पद आहे. न्यायमूर्ती संजीव खन्ना हे भारताचे 51 वे सरन्यायमूर्ती म्हणून 13 नोव्हेंबर 2024 रोजी पदभार स्वीकारतील. तथापि, त्यांचा कार्यकाळ फक्त सहा महिन्यांचा असून, 13 मे 2025 रोजी ते निवृत्त होतील. त्यांच्या निवृत्तीनंतर सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायालयीन क्षेत्रात एक नवीन पायरी सुरू होईल, ज्याचा भविष्यकालीन न्यायसंस्थेवर विशेष प्रभाव असेल.

वकिलीचा वारसा आणि प्रारंभिक कार्यकाळ

न्यायमूर्ती खन्ना यांचा कायदा आणि न्यायव्यवस्थेचा वारसा त्यांच्या कुटुंबातूनच आला आहे. त्यांच्या वडिलांनी देवराज खन्ना हे दिल्ली उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश होते, तर त्यांचे काका हंसराज खन्ना हे सर्वोच्च न्यायालयात सरन्यायमूर्ती होते. कायद्याचा वारसा घेऊन न्यायमूर्ती खन्ना यांनी 1983 मध्ये दिल्ली विद्यापीठातून कायद्याची पदवी मिळवली. आपल्या कायदेशीर प्रवासाची सुरुवात त्यांनी दिल्लीच्या तीस हजारी न्यायालयातून वकिली करत केली.

खन्ना यांचा करिअरचा प्रवास थांबला नाही. ते आयकर विभाग आणि दिल्ली सरकारच्या नागरी प्रकरणांमध्ये वकील म्हणून कार्यरत राहिले. त्यांच्या या प्राविण्यामुळे 2005 साली त्यांची दिल्ली उच्च न्यायालयात न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती झाली. 13 वर्षे दिल्ली उच्च न्यायालयात कार्यरत राहिल्यानंतर, 2019 मध्ये त्यांना सर्वोच्च न्यायालयात बढती मिळाली.



सर्वोच्च न्यायालयातील योगदान

सर्वोच्च न्यायालयात 6 वर्षांच्या कार्यकाळात न्यायमूर्ती खन्ना यांनी 400 पेक्षा अधिक न्यायपीठांमध्ये सहभाग घेतला. त्यांच्या निर्णयांमध्ये त्यांनी संविधानाची व्याख्या, नागरी हक्कांचे समर्थन आणि कायद्याच्या अंमलबजावणीवर भर दिला. त्यांचे काही महत्वाचे निर्णय म्हणजे दिल्लीचे तत्कालिन मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांना जामीन मंजूर करणे आणि अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाला अल्पसंख्याक दर्जा देण्याचे समर्थन करणे.

भावी कार्यकाळाचे महत्त्व

सरन्यायमूर्ती म्हणून न्यायमूर्ती खन्ना यांचा कार्यकाळ जरी अल्प असला, तरी त्यांच्या निर्णयांचा दीर्घकालीन प्रभाव राहण्याची शक्यता आहे. यामध्ये संविधानिक आणि नागरी हक्कांच्या बाबतीत ठोस भूमिका घेण्याचा त्यांचा प्रयत्न असू शकतो. त्यांच्या कार्यकाळात न्यायप्रणालीच्या सुधारणांसाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय आणि प्रस्ताव येऊ शकतील, ज्यामुळे भारतीय न्यायव्यवस्थेतील पारदर्शकता आणि नीतिमत्ता आणखी वृद्धिंगत होईल.

सारांश न्यायमूर्ती संजीव खन्ना यांचे 6 महिन्यांचे कार्यकाळात त्यांचे निर्णय आणि न्यायिक दृष्टिकोन भारतीय न्यायव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण ठरतील.

Leave a Comment