महाराष्ट्र सरकारने नागपूरपासून गोव्यापर्यंत जाणाऱ्या शक्तीपीठ महामार्गासाठी ₹20,787 कोटींच्या खर्चाला मान्यता दिली आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला. हा महामार्ग महाराष्ट्रातील १२ जिल्ह्यांतून जाणार असून, धार्मिक पर्यटन, ग्रामीण-शहरी संपर्क व आर्थिक विकासाला गती देणार आहे.
📍 प्रकल्पाची वैशिष्ट्ये
- एकूण लांबी: 802.6 किलोमीटर
- एकूण खर्च: ₹20,787 कोटी
- अंमलबजावणी संस्था: महाराष्ट्र राज्य रस्ते विकास महामंडळ (MSRDC)
- पूर्ण होण्याचा अंदाजित कालावधी: 2028–2029 पर्यंत
हा सहा लेनचा अ‍ॅक्सेस-कंट्रोल महामार्ग वर्धा जिल्ह्यातील पवनार येथून सुरू होऊन सिंधुदुर्गातील पतरादेवीपर्यंत जाणार आहे. हा मार्ग वर्धा, यवतमाळ, हिंगोली, नांदेड, परभणी, बीड, लातूर, धाराशिव, सोलापूर, सांगली, कोल्हापूर व सिंधुदुर्ग या १२ जिल्ह्यांतून जाणार आहे.
🛕 धार्मिक व सांस्कृतिक महत्त्व
हा महामार्ग केवळ वाहतुकीसाठीच नाही, तर धार्मिक व सांस्कृतिक दृष्टीनेही खूप महत्त्वाचा आहे. तो महाराष्ट्रातील महत्त्वाच्या शक्तीपीठे व तीर्थस्थळांशी जोडला जाईल:
- तुळजापूर भवानी मंदिर
- अंबाजोगाई योगेश्वरी देवी
- कोल्हापूर महालक्ष्मी मंदिर
- पंढरपूर विठ्ठल-रुक्मिणी मंदिर
- आंढा नागनाथ व परळी वैजनाथ ज्योतिर्लिंग
- माहूर रेणुका माता
- औदुंबर येथील श्री दत्त मंदिर
या महामार्गामुळे नागपूर ते गोवा प्रवासाचा वेळ १८ तासांवरून फक्त ८ तासांवर येईल, त्यामुळे भाविकांसह स्थानिक व्यापार, पर्यटन व रोजगाराच्या संधी वाढतील.
💰 निधी व जमीन संपादन
या प्रकल्पासाठी सुमारे ₹12,000 कोटी HUDCO कर्जाद्वारे उभारले जातील. त्याचा वापर सुमारे ७,५०० हेक्टर जमिनीच्या अधिग्रहणासाठी केला जाईल. उर्वरित रक्कम व्याज व इतर खर्चासाठी वापरली जाईल.
🌾 शेतकरी आंदोलन व मार्ग बदल
कोल्हापूर व मराठवाडा भागातील काही शेतकऱ्यांनी जमीन संपादनाविरोधात आंदोलन सुरू केले आहे. सरकारने त्यांच्या भावना लक्षात घेऊन सार्वजनिक चर्चा व मार्गात बदल करण्याचे आश्वासन दिले आहे. विशेषतः सांगली ते सिंधुदुर्ग दरम्यानचा मार्ग फेरआढावा घेतला जाणार आहे.
🏗️ अधोसंरचना व विकासाचे दृष्टीकोन
या प्रकल्पामुळे राज्यातल्या ग्रामीण व शहरी भागातील संपर्क अधिक मजबूत होणार असून तीर्थ व पर्यटन विकासास चालना मिळणार आहे. यापूर्वी पूर्ण झालेल्या समृद्धी महामार्गाप्रमाणे, हा प्रकल्पही महाराष्ट्राच्या विकासदृष्टीने मैलाचा दगड ठरणार आहे.
🔚 निष्कर्ष
शक्तीपीठ महामार्ग प्रकल्प हा केवळ एक महामार्ग नसून, महाराष्ट्राच्या धार्मिक, आर्थिक व सामाजिक विकासासाठी एक महत्वाची पायाभूत योजना आहे. मात्र, या योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यासाठी शेतकऱ्यांच्या भावना, हक्क व न्याय यांचा विचार करून पुढे जाणे आवश्यक आहे.