भारतातील विविध राज्ये आणि विद्यापीठे आता महाविद्यालयीन प्रवेशासाठी केंद्रीकृत ऑनलाइन प्रवेश पोर्टल्स वापरत आहेत. या नवीन प्रणालीमुळे विद्यार्थ्यांना अनेक महाविद्यालयांमध्ये प्रवेशासाठी स्वतंत्र अर्ज करण्याची गरज उरलेली नाही. सर्व प्रक्रिया एकाच पोर्टलवर पारदर्शक आणि सुलभ रीतीने पार पडते.
🏛️ पश्चिम बंगालचा WBCAP पोर्टल: १७ विद्यापीठांतील ४६० कॉलेजांमध्ये प्रवेश
१८ जून २०२५ रोजी पश्चिम बंगाल सरकारने West Bengal Centralised Admission Portal (WBCAP) सुरू केला आहे. या पोर्टलच्या माध्यमातून विद्यार्थी २५ वेगवेगळ्या अभ्यासक्रमांसाठी एकाच अर्जात नोंदणी करू शकतात. विशेष बाब म्हणजे, कोणतेही अर्ज शुल्क लागणार नाही.
🔹 महत्त्वाचे वैशिष्ट्ये:
७,००० पेक्षा जास्त UG अभ्यासक्रम
अर्ज पूर्णपणे मोफत
AI चॅटबॉट “बीना/वीणा” कडून मार्गदर्शन
पहिली गुणवत्ता यादी: ६ जुलै
प्रवेश फेरी: ६ ते १२ जुलै
वर्गांची सुरुवात: १ ऑगस्ट
अपग्रेड व मॉप-अप राउंड्स चा समावेश
ही प्रणाली अधिक न्याय्य व पारदर्शक प्रवेश प्रक्रिया सुनिश्चित करते.
🏫 दिल्ली विद्यापीठाचा CSAS पोर्टल: CUET स्कोअर + १०वीचा निकाल टायब्रेकर
दिल्ली विद्यापीठाने (DU) देखील आपला CSAS (Centralised Seat Allocation System) पोर्टल सुरू केला आहे. CUET परीक्षेचा स्कोअर हे प्रवेशाचे मुख्य निकष असले तरी यावर्षी विद्यार्थ्यांच्या एकसमान गुणांमध्ये १०वीच्या गुणांवर आधारित टायब्रेकर प्रणाली लागू करण्यात आली आहे.
🔹 इतर बदल:
नवीन कौशल्याधारित अभ्यासक्रम
एकुलत्या मुलीसाठी विशेष जागा (PG)
प्रवेश प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन
⚠️ मध्य प्रदेशचा ई-प्रवेश पोर्टल: तांत्रिक अडचणी निर्माण
मध्य प्रदेश सरकारने e-Pravesh नावाचा नवीन पोर्टल सुरू केला आहे. मात्र, सुरुवातीपासूनच विद्यार्थ्यांना सर्व्हर डाऊन, अपूर्ण माहिती, व प्रमाणपत्र तपासणीतील गोंधळ यांचा सामना करावा लागत आहे.
DHE (Directorate of Higher Education) ने विद्यार्थ्यांना जवळच्या शासकीय महाविद्यालयात जाऊन प्रत्यक्ष दस्तऐवज तपासणी करण्याचे आवाहन केले आहे.
—
📊 तुलनात्मक सारणी
राज्य / संस्था पोर्टलचे नाव सुरूवात वैशिष्ट्ये
पश्चिम बंगाल WBCAP १८ जून २०२५ २५ पर्याय, AI सहाय्य, मोफत अर्ज, गुणवत्ता यादी, अपग्रेड प्रक्रिया
दिल्ली विद्यापीठ CSAS जून २०२५ CUET + १०वी गुण, नवीन अभ्यासक्रम, संपूर्ण ऑनलाइन प्रक्रिया
मध्य प्रदेश e-Pravesh जून २०२५ तांत्रिक अडचणी, ऑफलाइन दस्तऐवज तपासणी
📝 निष्कर्ष
WBCAP आणि CSAS सारखे केंद्रीकृत पोर्टल्स हे भारतातील उच्च शिक्षण क्षेत्रात मोठी सुधारणा मानली जात आहे. प्रवेश प्रक्रियेत पारदर्शकता, वेळेची बचत, आणि विद्यार्थ्यांना अधिक सुविधा देण्याचा हा प्रयत्न आहे. मात्र, तांत्रिक पायाभूत सुविधा मजबूत करणे ही आवश्यक बाब ठरते.